18 Mart 2009 �AR�AMBA

Resm� Gazete

Say� : 27173

ANAYASA MAHKEMES� KARARI

Anayasa Mahkemesi Ba�kanl���ndan:

Esas Say�s����� : 2004/83

Karar Say�s��� : 2008/107

Karar G�n���� : 21.5.2008

�PTAL DAVASINI A�AN: T�rkiye B�y�k Millet Meclisi �yeleri Haluk KO� ve Selami Y���T ile birlikte 119 milletvekili

�PTAL DAVASININ KONUSU: 30.6.2004 g�nl�, 5204 say�l� Mill� E�itim Temel Kanunu ve Devlet Memurlar� Kanununda De�i�iklik Yap�lmas�na �li�kin Kanun�un 1. ve 2. maddelerinin Anayasa�n�n 2., 10., 11., 90. ve 128. maddelerine ayk�r�l��� sav�yla iptali ve y�r�rl���n�n durdurulmas� istemidir.

I- �PTAL VE Y�R�RL���N DURDURULMASI �STEM�N�N GEREK�ES�

2.9.2004 g�nl� dava dilek�esinin gerek�e b�l�m� ��yledir:

�III. GEREK�E

1) 30.06.2004 tarih ve 5204 say�l� Milli E�itim Temel Kanunu ve Devlet Memurlar� Kanununda de�i�iklik Yap�lmas�na �li�kin Kanunun 1 inci maddesinin Anayasaya Ayk�r�l���

a- 5204 say�l� Kanunun 1 inci maddesinin t�m f�kralar�, ��retmenlik mesle�inin �kariyer basamaklar��na ili�kin d�zenlemeler olup bu madde h�km�; kazan�lm�� haklar� ortadan kald�rd���ndan Anayasan�n 2 nci maddesine, T�rkiye�nin uluslararas� s�zle�me ile �stlendi�i y�k�ml�l���ne ters d��t���nden Anayasan�n 90 �nc� maddesine ayk�r�d�r.

5 Ekim 1966 ILO-UNESCO Ortak Belgesi�nde, ���retmenlerin Stat�s�ne �li�kin Tavsiye Karar��n�n yer almas�yla ��retmenlerin toplumsal stat�s�yle ili�kili olarak �nemli bir ad�m at�lm�� ve karar�n al�nd��� g�n olan 5 Ekim, o tarihten bu yana b�t�n d�nya ��retmenlerinin ortak g�n� ilan edilmi�tir.

T�rkiye�nin de imzalad��� ILO-UNESCO Ortak Belgesi, 146 maddeden olu�maktad�r. Bu belge; ��retmenlerin salt okul i�inde de�il toplum i�inde de yerine getirdikleri i�levlerin ta��d��� �nemi uluslararas� d�zeyde belgeleyen, ��retmenlerin t�m sorunlar�n� ele alan ve durumlar�n� t�m ayr�nt�lar� ile d�zenleyen bir belgedir. ��retmenlerin Stat�s� Tavsiyesinin benimsenen ortak ilkelerinde; ��retmenli�in uzmanl�k isteyen bir meslek oldu�u, ��retmen adaylar�n�n yetenekli ki�ilerden se�ilmi� olmas� gerekti�i, ��retmen adaylar�n�n �zendirilmesi nitelikli, uygulamal� iyi bir e�itimden ge�irilmesi, ��retmenlerin s�rekli meslek i�i e�itimden ge�irilmesi, ��retmenlerin toplus�zle�meli yapt�r�ml� sendika hakk�na kavu�mas�, e�itim �rg�tleri arac�l���yla e�itim i�lerinde ve e�itim y�netiminde s�z sahibi olmas� ve ��retmen �rg�tlerinin d�nya ��retmen �rg�tleriyle dayan��ma i�inde olmas�n�n sa�lanmas� gerekli oldu�u vurgulanm��t�r.

UNESCO�nun 1996 y�l�nda yapm�� oldu�u ���retmen E�itimi Konferans��nda da ��retmenlerin de�i�en ko�ullarla kar�� kar��ya kald�klar� sorunlar�n ��z�m� ve al�nacak �nerilerin neler olaca��na ili�kin temel olgulara i�aret edilmi�tir. UNESCO�nun bu toplant�s�nda e�itimsel de�i�ikliklerin ��retmenlere yeni y�kler getirdi�i kabul edilerek ve bu de�i�ikliklere uyum sa�layabilmek i�in yeni yakla��m tarz�na gerek duyuldu�unu belirtmektedir. Bu yeni yakla��m kendi i�inde �� temel ilkeyi bar�nd�rmaktad�r.

Konferansta kabul edilen di�er ilkeleri destekleyici ���nc� ilke; ��retmenlerin toplumdan uzak bireyler olmad�klar� i�in onlar� kurumlar ve ekip �al��mas�n�n bir �yesi olarak �al��acak uzmanlar olarak g�rmek gerekti�idir. (The forty-fifth Session of International Conference on Education, Educational Innovation, December, Number:89, Paris, 1996, s.1).

Yukar�da a��klanan T�rkiye�nin de imzalad��� ILO-UNESCO Ortak Belgesinde kabul edilen tavsiye karar� ile uluslararas� konferanslar da kabul edilen ilkeler do�rultusunda, 14.06.1973 tarih ve 1739 say�l� Milli E�itim Temel Kanununda, ��retmenli�in �zel bir uzmanl�k mesle�i oldu�unu �nceden kuralla�t�rm��t�r. Bu Kanunun 43 �nc� maddesinde ��retmenlik, �...Devletin e�itim, ��retim ve bununla ilgili y�netim g�revlerini �zerine alan �zel bir uzmanl�k mesle�i...� olarak tan�mlanm��t�r. Yine devlet, ��retmenli�in gerektirdi�i nitelikleri ta��d�klar�n� (e�itim ve ��retim alan�nda uzmanl�k d�zeyinde yeti�tirildiklerini) saptad�klar�n� ��retmen olarak atam��t�r. Bu duruma g�re, �u anda g�revde bulunan t�m ��retmenlerin �uzman� olduklar�n�n kabul edilmesinde yasal zorunluluk vard�r. Bunun anlam�, �uzman�l���n, t�m ��retmenler i�in �kazan�lm�� hak� olmas�d�r.

��retmenli�i derecelendiren 5204 say�l� Kanunun 1 inci maddesi ile yap�lan d�zenleme, �kazan�lm�� haklar��n ortadan kald�r�lmas� sonucunu da beraberinde getirmektedir. 5204 say�l� Kanunun iptali istenen 1 inci maddesinin son f�kras�nda; toplam serbest ��retmen kadro say�s� i�inde, uzman ��retmen oran� %20 olarak belirlenmi� oldu�undan �uzmanl�k� unvan�, ��retmenlerin %20�lik b�l�m� �zerinde b�rak�lm��, %80�inden ise geri al�nm�� olmaktad�r. B�yle bir h�km�n Anayasan�n 2 nci maddesinde yer alan �hukuk devleti� ilkesi ile ba�da�t�r�lmas� m�mk�n de�ildir. ��nk� bir hukuk devletinde kazan�lm�� haklara da sayg� duyulmas� esast�r.

Anayasa Mahkemesinin 18.07.1995 tarihli ve E.1994/91, K.1995/34 say�l� karar�nda,

�Hukuk devleti, b�t�n i�lem ve eylemlerinin hukuk kurallar�na uygunlu�unu ba�l�ca ge�erlik ko�ulu sayan, her alanda adaletli bir hukuk d�zeni kurmay� ama�layan ve bunu geli�tirerek s�rd�ren, hukuku t�m devlet organlar�na egemen k�lan, Anayasaya ayk�r� durum ve tutumlardan ka��nan, insan haklar�na sayg� duyarak bu hak ve �zg�rl�kleri koruyup g��lendiren, Anayasa ve hukuk kurallar�na ba�l�l��a �zen g�steren, yarg� denetimine a��k olan, yasalar�n �st�nde yasakoyucunun da uymak zorunda oldu�u temel hukuk ilkeleri ile Anayasan�n bulundu�u bilinci olan devlettir. Devletin t�m i�lem ve eylemlerinin hukuk kurallar�na uygun olmas� anlay���, kazan�lm�� haklara sayg� duyulmas�n� da i�ermektedir. Ancak kazan�lm�� bir haktan s�zedilebilmesi i�in bu hakk�n yeni yasadan �nce y�r�rl�kte olan kurallara g�re t�m sonu�lar�yla eylemli bi�imde elde edilmi� olmas� gerekir�

denilmi�tir. 14.06.1973 tarih ve 1739 say�l� Milli E�itim Temel Kanununun 43 �nc� maddesinde, ��retmenli�in �zel bir uzmanl�k mesle�i oldu�u �nceden kuralla�t�rm�� oldu�undan 5204 say�l� Yasadan �nce ��retmenler i�in �uzmanl�k hakk�� t�m sonu�lar�yla eylemli bir bi�imde elde edilmi�tir.

Di�er taraftan, T�rkiye�nin de imzalad��� 5 Ekim 1966 ILO-UNESCO Ortak Belgesi olan ���retmenlerin Stat�s�ne �li�kin Tavsiye Karar��nda, ��retmenli�in uzmanl�k isteyen bir meslek oldu�u belirtilmi� oldu�undan T�rkiye bu konuda, uluslararas� y�k�ml�l�k alt�na girmi�tir. ��nk�, Uluslararas� �al��ma �rg�t� (�LO) Anayasas�n�n 19 uncu maddesinin �Tavsiye Kararlar� A��s�ndan �ye �lkelerin Y�k�ml�l�kleri� ba�l���n� ta��yan 6 nc� f�kras�n�n (b) bendinde; tavsiye karar� s�z konusu oldu�unda, ��ye �lkelerden her biri Konferans oturumunun kapan���ndan itibaren en fazla bir y�ll�k s�re i�erisinde veya istisnai ko�ullar nedeniyle bir y�ll�k s�re i�erisinde yapma olana�� olmad��� takdirde, m�mk�n olan en yak�n s�rede ve Konferans oturumunun kapan���ndan itibaren 18 ay� ge�meyecek �ekilde Tavsiye Karar��n� mevzuat haline getirmek veya ba�ka t�rl� �nlem almak �zere bu husustaki yetkili makam veya makamlara sunmay� �stlenir � ifadesi yer almaktad�r. 1739 say�l� Milli E�itim Temel Kanununun 43 �nc� maddesindeki, ��retmenli�in �zel bir uzmanl�k mesle�i oldu�una ili�kin h�k�m de T�rkiye�nin �stlendi�i s�z konusu y�k�ml�l���n�n bir gere�idir.

Anayasan�n 90 �nc� maddesinde, �...usul�ne g�re y�r�rl��e konulmu� milletleraras� andla�malar kanun h�km�ndedir� denildikten sonra, bunlar�n Anayasaya ayk�r�l���n�n iddia edilemeyece�i bildirilmi�tir.

Anayasadaki bu d�zenleme, kurallar hiyerar�isinde andla�malar�n ulusal yasalardan daha �st�n oldu�u g�r���ne dayanak olu�turmu�tur.

Anayasaya ayk�r�l��� ileri s�r�lemedi�i i�in, uluslararas� andla�malar ulusal yasalar�n �st�nde ve Anayasal normlara yak�n konumda g�r�lm��t�r. Bu d���nce, uluslararas� andla�malardan do�an y�k�ml�l�klere de Anayasal bir �st�nl�k tan�nd���n�n �ne s�r�lmesine yol a�m�� ve bu �st�nl�k, �ahde vefa� ilkesinin bir gere�i olarak tan�mlanm��t�r.

b- 5204 say�l� Kanunun 1 inci maddesinin alt�nc� f�kras� h�km�, Anayasan�n 128 inci maddesine de ayk�r�d�r.

Anayasan�n 128 inci maddesinin ikinci f�kras�nda, �Memurlar�n ve di�er kamu g�revlilerinin nitelikleri, atanmalar�, g�rev ve yetkileri, haklar� ve y�k�ml�l�kleri, ayl�k ve �denekleri ve di�er �zl�k i�leri kanunla d�zenlenir.� h�km� yer almaktad�r

S�z konusu 6 nc� f�krada.

���retmenlik kariyer basamaklar�nda y�kseleceklerin girece�i s�nav, s�nava kat�lacaklarda aranacak en az �al��ma s�resi, hizmet i�i e�itim veya lisans�st� e�itim nitelikleri, her bir de�erlendirme �l��t�ne ili�kin hususlar ve puan de�erleri, alan�nda ya da e�itim bilimleri alan�nda tezli y�ksek lisans veya doktora ��renimini tamamlam�� olanlardan uzman ��retmenlik veya ba���retmenlik i�in aranacak k�dem, hizmet i�i e�itim, etkinlikler (bilimsel, k�lt�rel, sanatsal ve sportif �al��malar) ve sicil (i� ba�ar�m�) �artlar� ve puan de�erleri, bran�lar temelindeki uzman ��retmenlik ve ba���retmenlik say�lar�, y�kselmeye ili�kin usul ve esaslar ile di�er hususlar Maliye Bakanl��� ve Devlet Personel Ba�kanl���n�n uygun g�r��leri al�narak Mill� E�itim Bakanl���nca ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir�

denilmi�tir. Y�netmelikle yap�lmas� �ng�r�len bu d�zenlemeler, t�m�yle, Anayasan�n yukar�da s�z� edilen kural�n�n yasayla d�zenlenmesini zorunlu k�ld��� �memurlar�n ve di�er kamu g�revlilerinin nitelikleri, atanmalar�, g�rev ve yetkileri, haklar� ve y�k�ml�l�kleri, ayl�k ve �denekleri ve di�er �zl�k i�leri...� kapsam�ndad�r. Zira, yasayla d�zenlenmesi gereken ve kamu personeli i�in g�vence olan konular s�n�rlay�c� de�ildir. Nitelik, atanma, g�rev ve yetki, hak ve y�k�ml�l�k, ayl�k ve �dene�e yer verildikten sonra, bunlara benzeyen ama bunlar d���nda kalan konular �di�er �zl�k i�leri�dir. Anayasada yasayla d�zenlenmesi a��k�a belirtilen alanlar�n y�netmelikle d�zenlenmesi olanaks�z oldu�undan mezkur 6 nc� f�kra h�km� Anayasan�n 128 inci maddesi h�km�ne ayk�r�d�r.

Bir yasa kural�n�n Anayasan�n herhangi bir kural�na ayk�r�l���n�n tespiti onun kendili�inden Anayasan�n 11 inci maddesine de ayk�r�l��� sonucunu do�uracakt�r. (Anayasa Mahkemesinin 03.06.1988 tarih ve E.1987/28, K.1988/ 16 say�l� karar�, AMKD., sa.24, shf. 225).

Yukar�da a��klanan nedenlerle, 30.06.2004 tarih ve 5204 say�l� Kanunun birinci maddesinin ��retmenlik mesle�inin �kariyer basamaklar��na ili�kin d�zenlemeleri i�eren t�m f�kralar�; Anayasan�n 2 nci, 11 inci ve 90 �nc� maddelerine ve ayr�ca bu maddenin 6 �nc� f�kras� Anayasan�n 128 inci maddesine ayk�r� oldu�undan s�z konusu maddenin iptali gerekmektedir.

2) 30.06.2004 tarih ve 5204 say�l� Milli E�itim Temel Kanunu ve Devlet Memurlar� Kanununda de�i�iklik Yap�lmas�na �li�kin Kanunun ikinci maddesinin Anayasaya Ayk�r�l���

5204 say�l� Kanunun iptali istenen ikinci maddesi h�km� ile yine ��retmenlik mesle�inin kariyer basamaklar�na ayr�l��� esas al�narak en y�ksek Devlet memuru ayl���n�n uzman ��retmenlere %20�sinin, ba���retmenlere ise %40��n� a�mayacak �ekilde ilave �E�itim, ��retim Tazminat�� verilmesi �ng�r�lmektedir. Bu madde de, ��retmenlik mesle�inin kariyer basamaklar�na ayr�lmas� esas al�nm�� oldu�undan ��retmenli�in �zel bir uzmanl�k mesle�i oldu�u hususundaki kazan�lm�� haklar ihlal edildi�inden bu h�k�m de Anayasan�n 2 nci maddesindeki �hukuk devleti� ilkesi ile ba�da�mamaktad�r.

Di�er taraftan ��retmenler aras�nda farkl� �cret politikas� uygulamak; e�it i�e e�it �cret ilkesinin ortadan kald�r�lmas� anlam�na gelece�inden Anayasan�n 10 uncu maddesinde ifade edilen �kanun �n�nde e�itlik� ilkesine ayk�r� d��ecektir. 1739 say�l� Milli E�itim Temel Kanununun 43 �nc� maddesine g�re �zel bir uzmanl�k mesle�inin mensubu olan ��retmenler, ayn� hukuki stat� i�erisinde �zde� durumda bulunan ki�ilerdir. Ayn� durumda bulunan ki�ilerin yasan�n �ng�rd��� haklardan ayn� esaslara g�re yararlanmalar� e�itlik ilkesinin gere�idir.

Bir yasa kural�n�n Anayasan�n herhangi bir kural�na ayk�r�l���n�n tespiti onun kendili�inden Anayasan�n 11 inci maddesine de ayk�r�l��� sonucunu do�uracakt�r. (Anayasa Mahkemesinin 03.06.1988 tarih ve E.1987/28, K.1988/ 16 say�l� karar�, AMKD., sa.24, shf. 225).

A��klanan nedenlerle 5204 say�l� Kanunun 2 nci maddesi, Anayasan�n 2 nci, 10 uncu ve 11 inci maddelerine ayk�r� oldu�undan iptali gerekmektedir.

IV. Y�R�RL��� DURDURMA �STEM�N�N GEREK�ES�

30.06.2004 tarih ve 5204 say�l� Kanunun 1 ve 2 nci maddeleri ile, Uluslararas� �al��ma �rg�t� (ILO) ve Birle�mi� Milletler E�itim Bilim ve K�lt�r �rg�t� (UNESCO) nun ortakla�a haz�rlad�klar� ���retmenlerin Stat�s� Tavsiyesi� kararlar� dikkate al�n�p de�erlendirilmeden yap�lan d�zenleme; kazan�lm�� haklar� ortadan kald�rd��� gibi �al��ma bar���n� bozacak, ��retmenler aras�ndaki mesleki dayan��may� ve payla�may� ortadan kald�racak, ��retmenleri yar��a sokacak, g�ven ili�kisini zedeleyecek �zellikler ta��maktad�r. Yine yap�lan bu d�zenleme sonucu; ��retmenlerin, ��renci ve veliler taraf�ndan kariyer basamaklar�na g�re de�erlendirilmeleri yolu a��lm�� olaca��ndan ��retmenlik mesle�inin ve ��retmenin sayg�nl��� b�y�k �l��de zedelenebilecek, ��retmenler psikolojik ��k�nt� ya�ayabileceklerdir. Bu nedenle 5204 say�l� Kanunun iptali istenen 1 inci ve 2 nci maddelerinin uygulanmas� halinde giderilmesi g�� yada olanaks�z zarar ve durumlar do�abilecektir. Bu nedenle y�r�rl���n durdurulmas� da istenerek Anayasa Mahkemesi�ne iptal davas� a��lm��t�r.

V. SONU� VE �STEM

Yukar�da a��klanan gerek�elerle;

1) 30.06.2004 tarih ve 5204 say�l� Milli E�itim Temel Kanunu ve Devlet Memurlar� Kanununda de�i�iklik Yap�lmas�na �li�kin Kanunun birinci maddesinin t�m f�kralar� Anayasan�n 2 inci, 11 inci ve 90 �nc� maddelerine ve 6 nc� f�kras� ayr�ca Anayasan�n 128 inci maddesine ayk�r� oldu�undan birinci maddenin iptaline,

2) 30.06.2004 tarih ve 5204 say�l� Milli E�itim Temel Kanunu ve Devlet Memurlar� Kanununda de�i�iklik Yap�lmas�na �li�kin Kanunun ikinci maddesi, Anayasan�n 2 nci, 10 uncu ve 11 inci maddelerine ayk�r� oldu�undan iptaline,

ve uygulanmalar� halinde giderilmesi olanaks�z zarar ve durumlar do�aca�� i�in, iptal davas� sonu�lan�ncaya kadar y�r�rl�klerinin durdurulmas�na karar verilmesine ili�kin istemimizi sayg� ile arz ederiz.�

II- YASA MET�NLER�

A- �ptali �stenilen Yasa Kurallar�

5204 say�l� Yasa�n�n iptali istenilen kurallar� ��yledir:

�MADDE 1.- 14.6.1973 tarihli ve 1739 say�l� Mill� E�itim Temel Kanununun 43 �nc� maddesinin sonuna a�a��daki f�kralar eklenmi�tir.

��retmenlik mesle�i; adayl�k d�neminden sonra ��retmen, uzman ��retmen ve ba���retmen olmak �zere �� kariyer basama��na ayr�l�r. Adayl�k d�nemini ba�ar�yla tamamlayanlar mesle�e ��retmen olarak atan�r.

Kariyer basamaklar�nda y�kselmede k�dem, e�itim (hizmet i�i e�itim, lisans�st� e�itim), etkinlikler (bilimsel, k�lt�rel, sanatsal ve sportif �al��malar) ve sicil (i� ba�ar�m�) puanlar� ile s�nav sonu�lar� esas al�n�r. De�erlendirme 100 tam puan �zerinden yap�l�r. De�erlendirme puan�n�n % 10�unu k�dem, % 20�sini e�itim, % 10�unu etkinlikler, % 10�unusicil (i� ba�ar�m�) ve % 50�sini de s�nav puan� olu�turur.

Kariyer basamaklar�nda y�kselecekler de�erlendirme puanlar�na g�re ba�ar� s�ralamas�na al�n�r. De�erlendirmeye al�nmak i�in s�nav tam puan�n�n en az % 60��n� alm�� olmak �art� aran�r.

S�nav y�lda bir defa olmak �zere �SYM�ce yap�l�r.

Alan�nda ya da e�itim bilimleri alan�nda tezli y�ksek lisans ��renimini tamamlam�� ��retmenlerden uzman ��retmenlik, doktora ��renimini tamamlam�� olan ��retmenlerden ise ba���retmenlik i�in s�nav �art� aranmaz. Bu durumda olan ��retmenler k�dem, hizmet i�i e�itim, etkinlikler (bilimsel, k�lt�rel, sanatsal ve sportif �al��malar) ve sicil (i� ba�ar�m�) �l��tlerine g�re de�erlendirilir.

��retmenlik kariyer basamaklar�nda y�kseleceklerin girece�i s�nav, s�nava kat�lacaklarda aranacak en az �al��ma s�resi, hizmet i�i e�itim veya lisans�st� e�itim nitelikleri, her bir de�erlendirme �l��t�ne ili�kin hususlar ve puan de�erleri, alan�nda ya da e�itim bilimleri alan�nda tezli y�ksek lisans veya doktora ��renimini tamamlam�� olanlardan uzman ��retmenlik veya ba���retmenlik i�in aranacak k�dem, hizmet i�i e�itim, etkinlikler (bilimsel, k�lt�rel, sanatsal ve sportif �al��malar) ve sicil (i� ba�ar�m�) �artlar� ve puan de�erleri, bran�lar temelindeki uzman ��retmenlik ve ba���retmenlik say�lar�, y�kselmeye ili�kin usul ve esaslar ile di�er hususlar Maliye Bakanl��� ve Devlet Personel Ba�kanl���n�n uygun g�r��leri al�narak Mill� E�itim Bakanl���nca ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Toplam serbest ��retmen kadro say�s� i�inde, ba���retmen oran� % 10, uzman ��retmen oran� % 20�dir. Bakanlar Kurulu bu oranlar� bir kat�na kadar y�kseltmeye yetkilidir.�

�MADDE 2.- 14.7.1965 tarihli ve 657 say�l� Devlet Memurlar� Kanununun 152 nci maddesinin �II- Tazminatlar� k�sm�n�n �B- E�itim, ��retim Tazminat�� b�l�m�n�n birinci f�kras�ndan sonra gelmek �zere a�a��daki f�kra eklenmi�tir.

Birinci f�krada say�lanlardan ayr�ca;

a) Ba���retmen unvan�n� kazanm�� olanlara % 40��na,

b) Uzman ��retmen unvan�n� kazanm�� olanlara % 20�sine,�

B- Dayan�lan ve �lgili G�r�len Anayasa Kurallar�

Dava dilek�esinde, Anayasa�n�n 2., 10., 11., 90. ve 128. maddelerine dayan�lm��, 7. maddesi ilgili g�r�lm��t�r.

III- �LK �NCELEME

Anayasa Mahkemesi ��t�z����n�n 8. maddesi uyar�nca, Mustafa BUM�N, Ha�im KILI�, Sacit ADALI, Fulya KANTARCIO�LU, Ertu�rul ERSOY, T�lay TU�CU, Ahmet AKYAL�IN, Mehmet ERTEN, Faz�l SA�LAM, A. Necmi �ZLER ve Serdar �ZG�LD�R��n kat�l�mlar�yla 8.9.2004 g�n� yap�lan ilk inceleme toplant�s�nda, dosyada eksiklik bulunmad���ndan i�in esas�n�n incelenmesine, y�r�rl��� durdurma isteminin bu konudaki raporun haz�rlanmas�ndan sonra karara ba�lanmas�na oybirli�iyle karar verilmi�tir.

IV- ESASIN �NCELENMES�

Dava dilek�esi ve ekleri, i�in esas�na ili�kin rapor, iptali istenilen Yasa kurallar�, dayan�lan Anayasa kurallar� ve bunlar�n gerek�eleri ile di�er yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gere�i g�r���l�p d���n�ld�:

A- 5204 Say�l� Yasa�n�n 1. Maddesiyle 1739 Say�l� Mill� E�itim Temel Kanunu�nun 43. Maddesine Eklenen F�kralar�n �ncelenmesi

1) Birinci F�kran�n �ncelenmesi

Dava dilek�esinde, 5 Ekim 1966 �LO-Unesco Ortak Belgesindeki ��retmenlerin Stat�s�ne �li�kin Tavsiye Karar�nda ve 14.6.1973 g�nl�, 1739 say�l� Yasa�n�n 43. maddesinde ��retmenli�in �zel bir uzmanl�k mesle�i oldu�unun belirtilmesine ra�men ��retmenlik mesle�inin kariyer basamaklar�na ayr�lmas�na ili�kin kural�n, Anayasa�n�n 90. maddesine, kazan�lm�� haklar� ortadan kald�rmas� nedeniyle Anayasa�n�n 2. ve 11. maddelerine ayk�r� oldu�u ileri s�r�lm��t�r.

5204 say�l� Yasa�n�n 1. maddesinin birinci f�kras�nda, ��retmenlik mesle�i; adayl�k d�neminden sonra ��retmen, uzman ��retmen ve ba���retmen olmak �zere �� kariyer basama��na ayr�lmakta, adayl�k d�nemini ba�ar�yla tamamlayanlar�n mesle�e ��retmen olarak atanmas� �ng�r�lmektedir.

Anayasa�n�n 2. maddesinde, T�rkiye Cumhuriyeti�nin bir hukuk devleti oldu�u belirtilmi�tir. Hukuk devleti, eylem ve i�lemleri hukuka uygun olan, insan haklar�na dayanan, bu hak ve �zg�rl�kleri koruyup g��lendiren, her alanda adil bir hukuk d�zeni kurup bunu geli�tirerek s�rd�ren, Anayasa�ya ayk�r� durum ve tutumlardan ka��nan, hukukun �st�n kurallar�yla kendini ba�l� sayan ve yarg� denetimine a��k olan devlettir.

1739 say�l� Milli E�itim Temel Kanunu�nun 43. maddesi, ���retmenlik, Devletin e�itim, ��retim ve bununla ilgili y�netim g�revlerini �zerine alan �zel bir ihtisas mesle�idir. ��retmenler bu g�revlerini T�rk Milli E�itiminin ama�lar�na ve temel ilkelerine uygun olarak ifa etmekle y�k�ml�d�rler. ��retmenlik mesle�ine haz�rl�k genel k�lt�r, �zel alan e�itimi ve pedagojik formasyon ile sa�lan�r. Yukar�da belirtilen nitelikleri kazanabilmeleri i�in, hangi ��retim kademesinde olursa olsun, ��retmen adaylar�n�n y�ksek ��renim g�rmelerinin sa�lanmas� esast�r. Bu ��renim lisans �ncesi, lisans ve lisans �st� seviyelerde yatay ve dikey ge�i�lere de imkan verecek bi�imde d�zenlenir.� �eklinde iken 5204 say�l� Yasa�n�n 1. maddesiyle, 43. maddenin ���nc� f�kras�ndan sonra gelmek �zere yedi f�kra eklenerek ��retmenlik mesle�inin kariyer basamaklar�na ayr�lmas� esas� kabul edilmi�tir.

5204 say�l� Yasa�n�n genel gerek�esinde T�rk Milletini �a�da� uygarl���n yap�c� ve se�kin bir orta�� yapmada en �nemli unsurlar aras�nda yer alan ��retmenlerin k�dem, e�itim ve i� ba�ar�mlar� esas al�narak, meslek� ve ki�isel geli�imlerinin sa�lanmas�, niteliklerinin iyile�tirilmesi, stat�lerinin yapt�klar� g�revin �nem, g��l�k ve sorumluluk derecesi �er�evesinde olmas� gereken seviyeye y�kseltilmesinin ama�land��� belirtilmi�tir.

5204 say�l� Yasa�n�n 1. maddesinin konuyla ilgili gerek�esinde ise ��retmenler i�in bilgide ve i� ba�ar�m�nda yar��may� �n plana ��karacak bir te�vik sisteminin kurulmas� gere�inin duyuldu�u, bunun sonucu olarak da adayl�k d�neminden sonra ��retmenlik mesle�inin, ��retmen, uzman ��retmen ve ba���retmen olarak �� kariyer basama�a ayr�ld��� ve ��retmenlerin meslek� ve ki�isel geli�imlerine imk�n ve f�rsat tan�nd��� ifade edilmi�tir.

1739 say�l� Yasa�n�n 43. maddesinin birinci f�kras�nda �zel bir ihtisas mesle�i oldu�u belirtilen ��retmenli�in kuralla kariyer basamaklar�na ayr�lmas�, yasa koyucunun takdir alan� i�erisinde oldu�u gibi, getirilen y�kselme sisteminin kamu personel rejiminde aranan unsurlardan birisi olan �kariyer� esas�yla da uyumlu bulundu�u a��kt�r.

�te yandan, 5204 say�l� Yasa�n�n gerek�esinde belirtilen hedeflerin yan�nda mesle�i �ekici k�lmay� ama�layan bu sistemde ��retmenler bir hak kayb�na da u�ramamaktad�rlar.

Bu nedenlerle kural, Anayasa�n�n 2. maddesine ayk�r� de�ildir. �ptal isteminin reddi gerekir.

Osman Alifeyyaz PAKS�T, Mustafa YILDIRIM, �evket APALAK, Serruh KALEL� ile Zehra Ayla PERKTA� bu g�r��e kat�lmam��lard�r.

Kural�n, Anayasa�n�n 11. ve 90. maddeleriyle ilgisi g�r�lmemi�tir.

2) �kinci F�kran�n �ncelenmesi

Dava dilek�esinde, kariyer basamaklar�nda y�kselmede getirilen �l��tlerin birinci f�kra i�in belirtilen gerek�elerle Anayasa�n�n 2., 11. ve 90. maddelerine ayk�r� oldu�u ileri s�r�lm��t�r.

2949 say�l� Anayasa Mahkemesinin Kurulu�u ve Yarg�lama Usulleri Hakk�nda Kanun�un 29. maddesine g�re, Anayasa Mahkemesi yasalar�n, kanun h�km�nde kararnamelerin ve TBMM ��t�z����n�n Anayasa�ya ayk�r�l��� konusunda ilgililer taraf�ndan ileri s�r�len gerek�elere dayanmak zorunda de�ildir. �stemle ba�l� kalmak ko�uluyla ba�ka gerek�e ile de Anayasa�ya ayk�r�l�k karar� verilebilir. �ptali istenen kural, konuyla ilgili g�r�len Anayasa�n�n 10. maddesi y�n�nden de incelenmi�tir.

5204 say�l� Yasa�n�n 1. maddesinin ikinci f�kras�nda, �Kariyer basamaklar�nda y�kselmede k�dem, e�itim (hizmet i�i e�itim, lisans�st� e�itim), etkinlikler (bilimsel, k�lt�rel, sanatsal ve sportif �al��malar) ve sicil (i� ba�ar�m�) puanlar� ile s�nav sonu�lar� esas al�n�r. De�erlendirme 100 tam puan �zerinden yap�l�r. De�erlendirme puan�n�n % 10�unu k�dem, % 20�sini e�itim, % 10�unu etkinlikler, % 10�unusicil (i� ba�ar�m�) ve % 50�sini de s�nav puan� olu�turur.� denilmektedir.

Anayasa�n�n 10. maddesinde �ng�r�len yasa �n�nde e�itlik, herkesin her y�nden ayn� kurallara ba�l� olaca�� anlam�na gelmez. Kimi yurtta�lar�n hakl� bir nedene dayanarak de�i�ik kurallara ba�l� tutulmalar� e�itlik ilkesine ayk�r�l�k olu�turmaz. Durum ve konumlar�ndaki �zellikler, kimi ki�iler i�in de�i�ik kurallar� ve de�i�ik uygulamalar� gerekli k�labilir. Anayasa�n�n ama�lad��� e�itlik eylemli de�il hukuksal e�itliktir. Ayn� hukuksal durumlar ayn�, ayr� hukuksal durumlar ayr� kurallara ba�l� tutulursa Anayasa�da �ng�r�len e�itlik �i�nenmi� olmaz. Ba�ka bir anlat�mla, ki�isel nitelikleri ve durumlar� �zde� olanlar aras�nda, yasalara konulan kurallarla de�i�ik uygulamalar yap�lamaz. Durumlardaki de�i�ikli�in do�urdu�u zorunluluklar, kamu yarar� ya da ba�ka hakl� nedenlere dayan�larak yasalarla farkl� uygulamalar getirilmesi durumunda Anayasa�n�n e�itlik ilkesinin �i�nendi�i sonucu ��kar�lamaz.

Kariyer basamaklar�nda y�kselmedeki �l��tlerden olan �hizmet i�i e�itim� ile ilgili olarak 1739 say�l� Yasa�n�n 48. maddesinde, ���retmenlerin daha �st ��renim g�rmelerini sa�lamak �zere yaz ve ak�am okullar� a��l�r veya hizmet i�inde yeti�tirilmeleri maksad�yle kurslar ve seminerler d�zenlenir. Yaz ve ak�am okullar� ��retmen yeti�tiren kurumlarca a��l�r; bunlara devam ederek yeterli krediyi dolduran ��retmenlere o kurumun belge veya diplomas� verilir. Milli E�itim Bakanl���nca a��lan kurs ve seminerlere devam edenlerden ba�ar� sa�layanlara belge verilir. Bu belgelerin, ��retmenlerin atama, y�kselme ve nakillerinde ne �l��de ve nas�l de�erlendirilece�i y�netmelikle d�zenlenir.� h�km� yer almaktad�r.

Milli E�itim Bakanl����n�n haz�rlad��� y�ll�k hizmet i�i e�itim plan�na g�re e�itim alacak ��retmenler ve say�lar� belirlenerek hizmet i�i e�itim ger�ekle�tirilmektedir. Uygulamada mahalli hizmeti�i e�itim faaliyetlerine kat�lacak ��retmenler valilik, Bakanl�k taraf�ndan yap�lan hizmeti�i e�itim faaliyetlerine kat�lacak olanlar ise Bakanl�k onay� ile tespit edilmektedir.

Bu d�zenlemelerden kariyer basamaklar�nda y�kselmedeki de�erlendirme puan�n�n % 20�lik e�itim k�sm� i�erisinde yer alan hizmet i�i e�itime kat�lmada ��retmenin iradesinin belirleyici olmad��� anla��lmaktad�r. Bu durumun, hizmet i�i e�itim almak �zere g�revlendirilmi� ��retmenlerin, bu kapsama al�nmayanlara g�re kariyer basamaklar�ndaki de�erlendirmede �ne ge�melerine ve ayn� hukuksal konuma sahip ��retmenler aras�nda e�itsizli�e yol a�aca�� a��kt�r. Hizmeti�i e�itime kat�lacaklar�n saptanmas�nda bu e�itsizli�i giderici objektif kriterlerin yasada yer almamas� nedeniyle kuraldaki �hizmet i�i e�itim,� ibaresi Anayasa�n�n 10. maddesine ayk�r�d�r. �ptali gerekir.

Kural�n kalan b�l�m�nde yer alan kariyer basamaklar�nda y�kselmeye esas al�nacak de�erlendirmede k�dem, lisans�st� e�itim, etkinlikler ve sicil puanlar� ile s�nav sonucu �l��tlerinin, ��retmenin �al��mas�na ve �abas�na ba�l� olarak objektif nitelik ta��d��� ve ��retmenler aras�nda e�itsizli�e yol a�mad��� anla��ld���ndan kural�n kalan b�l�m� Anayasa�n�n 2. ve 10. maddelerine ayk�r� de�ildir. �ptal isteminin reddi gerekir.

Kural�n kalan b�l�m�n�n reddine ili�kin olarak Osman Alifeyyaz PAKS�T, Mustafa YILDIRIM, �evket APALAK, Serruh KALEL� ile Zehra Ayla PERKTA� bu g�r��e kat�lmam��lard�r.

Kural�n, Anayasa�n�n 11. ve 90. maddeleriyle ilgisi g�r�lmemi�tir.

3) ���nc� F�kran�n �ncelenmesi

Dava dilek�esinde, kariyer basamaklar�nda de�erlendirmeye al�nmak i�in s�nav tam puan�n�n esas al�nmas�n�n birinci f�kra i�in belirtilen gerek�elerle Anayasa�n�n 2., 11. ve 90. maddelerine ayk�r� oldu�u ileri s�r�lm��t�r.

5204 say�l� Yasa�n�n 1. maddesinin ���nc� f�kras�nda, �Kariyer basamaklar�nda y�kselecekler de�erlendirme puanlar�na g�re ba�ar� s�ralamas�na al�n�r. De�erlendirmeye al�nmak i�in s�nav tam puan�n�n en az % 60��n� alm�� olmak �art� aran�r.� denilmektedir.

Kariyer basamaklar�nda y�kseleceklerin de�erlendirme puanlar�na g�re ba�ar� s�ralamas�na al�nmalar� s�nav sisteminin bir gere�idir. De�erlendirme i�in �ng�r�len s�nav tam puan�n�n % 60��n�n al�nmas� ko�ulu da, yasa koyucunun takdir alan� i�erisinde de�erlendirmeyi gerektiren bir konudur.

Bu nedenle, kural Anayasa�n�n 2. maddesine ayk�r� de�ildir. �ptal isteminin reddi gerekir.

Osman Alifeyyaz PAKS�T, Mustafa YILDIRIM, �evket APALAK, Serruh KALEL� ile Zehra Ayla PERKTA� bu g�r��e kat�lmam��lard�r.

Kural�n, Anayasa�n�n 11. ve 90. maddeleriyle ilgisi g�r�lmemi�tir.

4) D�rd�nc� F�kran�n �ncelenmesi

Dava dilek�esinde, s�nav�n yap�lmas�na ili�kin kural�n birinci f�kra i�in belirtilen gerek�elerle Anayasa�n�n 2., 11. ve 90. maddelerine ayk�r� oldu�u ileri s�r�lm��t�r.

5204 say�l� Yasa�n�n 1. maddesinin d�rd�nc� f�kras�nda, �S�nav y�lda bir defa olmak �zere �SYM�ce yap�l�r.� h�km� yer almaktad�r.

2547 say�l� Y�ksek��retim Kanunu�nun 6. maddesinde �zerkli�e ve kamu t�zel ki�ili�ine sahip oldu�u belirtilen Y�ksek��retim Kuruluna ba�l� olarak kurulan ��renci Se�me ve Yerle�tirme Merkezinin (�SYM), an�lan Yasa�n�n 10. maddesinde Y�ksek��retim Kurulunun tespit etti�i esaslar �er�evesinde istek �zerine y�ksek��retim kurumlar�na anket, do�entlik s�navlar� dahil her d�zeyde s�nav ve de�erlendirme i�lerini yapaca�� �ng�r�lm��t�r.

Kuralda, kariyer basamaklar�nda �l��t olan s�nav�n �zerkli�e sahip Y�ksek��retim Kuruluna ba�l� �SYM taraf�ndan yap�lmas�n�n �ng�r�lmesinin objektif kriterlere g�re s�nav�n yap�lmas� amac�n� ta��d��� ve s�nava girecekler bak�m�ndan g�vence niteli�inde oldu�u a��kt�r. S�nav�n y�lda bir defa olmas� da, yasa koyucunun takdir alan� i�erisinde de�erlendirilmesi gereken bir konudur.

Bu nedenle, kural Anayasa�n�n 2. maddesine ayk�r� de�ildir. �ptal isteminin reddi gerekir.

Osman Alifeyyaz PAKS�T, Mustafa YILDIRIM, �evket APALAK, Serruh KALEL� ile Zehra Ayla PERKTA� bu g�r��e kat�lmam��lard�r.

Kural�n, Anayasa�n�n 11. ve 90. maddeleriyle ilgisi g�r�lmemi�tir.

5) Be�inci F�kran�n �ncelenmesi

Dava dilek�esinde, kariyer basamaklar�nda y�ksek lisans ve doktora ��renimini tamamlam�� olanlara s�navdan muafiyet getirilmesinin birinci f�kra i�in belirtilen gerek�elerle Anayasa�n�n 2., 11. ve 90. maddelerine ayk�r� oldu�u ileri s�r�lm��t�r.

5204 say�l� Yasa�n�n 1. maddesinin be�inci f�kras�nda, �Alan�nda ya da e�itim bilimleri alan�nda tezli y�ksek lisans ��renimini tamamlam�� ��retmenlerden uzman ��retmenlik, doktora ��renimini tamamlam�� olan ��retmenlerden ise ba���retmenlik i�in s�nav �art� aranmaz. Bu durumda olan ��retmenler k�dem, hizmet i�i e�itim, etkinlikler (bilimsel, k�lt�rel, sanatsal ve sportif �al��malar) ve sicil (i� ba�ar�m�) �l��tlerine g�re de�erlendirilir.� denilmektedir.

Kuralda yer alan �hizmet i�i e�itim,� ibaresi, ikinci f�kra i�in belirtilen gerek�elerle Anayasa�n�n 10. maddesine ayk�r�d�r. �ptali gerekir.

2547 say�l� Y�ksek��retim Kanunu�nun 3. maddesinin (t/1) nolu bendine g�re y�ksek lisans, bir lisans ��retimine dayal�, e�itim-��retim ve ara�t�rman�n sonu�lar�n� ortaya koymay� ama�layan bir y�ksek��retimdir; (t/2) bendine g�re doktora ise lisansa dayal� en az alt� veya y�ksek lisans veya eczac�l�k veya fen fak�ltesi mezunlar�nca Sa�l�k ve Sosyal Yard�m Bakanl��� taraf�ndan d�zenlenen esaslara g�re bir laboratuvar dal�nda kazan�lan uzmanl��a dayal� en az d�rt yar� y�ll�k program� kapsayan ve orijinal bir ara�t�rman�n sonu�lar�n� ortaya koymay� ama�layan bir y�ksek��retimdir.

Alan�nda ya da e�itim bilimleri alan�nda tezli y�ksek lisans veya doktora ��renimini tamamlam�� ��retmenlerin, bilgilerinin ve uzmanla�m�� ara�t�rmac� niteliklerinin artaca�� g�zetildi�inde s�navdan elde edilmek istenilen amaca bu yolla ula��laca�� a��kt�r. Bu nedenle an�lan ki�ilerin s�navdan muaf tutulmalar�nda Anayasa�n�n 2. ve 10. maddelerine ayk�r� bir y�n bulunmamaktad�r. �ptal isteminin reddi gerekir.

Kural�n kalan b�l�m�n�n reddine ili�kin olarak Osman Alifeyyaz PAKS�T, Mustafa YILDIRIM, �evket APALAK, Serruh KALEL� ile Zehra Ayla PERKTA� bu g�r��e kat�lmam��lard�r.

Kural�n, Anayasa�n�n 11. ve 90. maddeleriyle ilgisi g�r�lmemi�tir.

6) Alt�nc� F�kran�n �ncelenmesi

Dava dilek�esinde, kuralla y�netmeli�e b�rak�lan konular�n Anayasa�n�n 128. maddesindeki �di�er �zl�k i�leri� ibaresi i�erinde kald��� ve yasayla d�zenlenmesi gerekti�i, bu nedenle kural�n Anayasa�n�n 128. maddesine ayk�r� oldu�u, ayr�ca birinci f�kra i�in belirtilen gerek�elerle Anayasa�n�n 2., 11. ve 90. maddelerine de ayk�r� oldu�u ileri s�r�lm��t�r.

2949 say�l� Anayasa Mahkemesinin Kurulu�u ve Yarg�lama Usulleri Hakk�nda Kanun�un 29. maddesine g�re, Anayasa Mahkemesi yasalar�n, kanun h�km�nde kararnamelerin ve TBMM ��t�z����n�n Anayasa�ya ayk�r�l��� konusunda ilgililer taraf�ndan ileri s�r�len gerek�elere dayanmak zorunda de�ildir. �stemle ba�l� kalmak ko�uluyla ba�ka gerek�e ile de Anayasa�ya ayk�r�l�k karar� verilebilir. �ptali istenen kural, konuyla ilgili g�r�len Anayasa�n�n 7. maddesi y�n�nden de incelenmi�tir.

5204 say�l� Yasa�n�n 1. maddesinin alt�nc� f�kras�nda, ���retmenlik kariyer basamaklar�nda y�kseleceklerin girece�i s�nav, s�nava kat�lacaklarda aranacak en az �al��ma s�resi, hizmet i�i e�itim veya lisans�st� e�itim nitelikleri, her bir de�erlendirme �l��t�ne ili�kin hususlar ve puan de�erleri, alan�nda ya da e�itim bilimleri alan�nda tezli y�ksek lisans veya doktora ��renimini tamamlam�� olanlardan uzman ��retmenlik veya ba���retmenlik i�in aranacak k�dem, hizmet i�i e�itim, etkinlikler (bilimsel, k�lt�rel, sanatsal ve sportif �al��malar) ve sicil (i� ba�ar�m�) �artlar� ve puan de�erleri, bran�lar temelindeki uzman ��retmenlik ve ba���retmenlik say�lar�, y�kselmeye ili�kin usul ve esaslar ile di�er hususlar Maliye Bakanl��� ve Devlet Personel Ba�kanl���n�n uygun g�r��leri al�narak Mill� E�itim Bakanl���nca ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.� h�km� yer almaktad�r.

Kuralda y�netmeli�e b�rak�lan �s�nava kat�lacaklarda aranacak en az �al��ma s�resi�,alan�nda ya da e�itim bilimleri alan�nda tezli y�ksek lisans veya doktora ��renimini tamamlam�� olanlardan uzman ��retmenlik veya ba���retmenlik i�in aranacak k�dem,�, �bran�lar temelindeki uzman ��retmenlik ve ba���retmenlik say�lar�,ve �ile di�er hususlar� ibareleri kariyer basamaklar�nda y�kselme hakk�ndan yararlanabilmeye ili�kindir.

Anayasa�n�n 7. maddesine g�re Yasama yetkisi T�rk Milleti ad�na T�rkiye B�y�k Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez. Anayasa�n�n 124. maddesinin birinci f�kras�na g�re, y�netmelikler, kanunlar�n ve t�z�klerin uygulanmas�n� sa�lamak �zere ve bunlara ayk�r� olmamak �art�yla ��kar�labilir.

Yasayla d�zenleme, konunun t�m ayr�nt�lar�n�n yasayla belirlenmesini de�il, temel ilkelerin, �l�� ve s�n�rlar�n yasada g�sterilip uzmanl�k ve teknik konulara y�nelik ayr�nt�lar�n d�zenlenmesinin y�r�tme organ�na b�rak�lmas�n� ifade eder. Yasada, y�netmelikle d�zenlenecek konular�n �er�evesinin, Anayasa yarg�s� ba�lam�nda denetime olanak verecek bi�imde d�zenlenmi� olmas� gerekir. Kuraldaki �s�nava kat�lacaklarda aranacak en az �al��ma s�resi�,alan�nda ya da e�itim bilimleri alan�nda tezli y�ksek lisans veya doktora ��renimini tamamlam�� olanlardan uzman ��retmenlik veya ba���retmenlik i�in aranacak k�dem,�, �bran�lar temelindeki uzman ��retmenlik ve ba���retmenlik say�lar�,ve �ile di�er hususlar� ibarelerinin belirlenmesinde belirtilen �er�eveye yer verilmedi�i a��kt�r. Bu nedenlerle kuraldaki an�lan ibareler Anayasa�n�n 2. ve 7. maddelerine ayk�r�d�r. �ptalleri gerekir.

Kural�n kalan b�l�m� ise y�netmelikte d�zenlenebilecek nitelikte konulara ili�kindir ve Anayasa�n�n 2. ve 7. maddelerine ayk�r� de�ildir. �ptal isteminin reddi gerekir.

Kural�n kalan b�l�m�n�n reddine ili�kin olarak Osman Alifeyyaz PAKS�T, Mustafa YILDIRIM, �evket APALAK, Serruh KALEL� ile Zehra Ayla PERKTA� bu g�r��e kat�lmam��lard�r.

Kural�n, Anayasa�n�n 11., 90. ve 128. maddeleriyle ilgisi g�r�lmemi�tir.

7) Yedinci F�kran�n �ncelenmesi��������

Dava dilek�esinde kural�n, y�zde s�n�rlamas� getirmekle, bunun d���nda kalan k�sm�n �zerinden 1739 say�l� Yasa�n�n 43. maddesinin birinci f�kras�nda belirtilen uzmanl�k unvan�n�n geri al�nmas� anlam�na gelece�i, bunun Anayasa�n�n 2. maddesine ayk�r� oldu�u, ayr�ca birinci f�kra i�in belirtilen gerek�elerle Anayasa�n�n 11. ve 90. maddelerine de ayk�r� oldu�u ileri s�r�lm��t�r.

5204 say�l� Yasa�n�n 1. maddesinin yedinci f�kras�nda, �Toplam serbest ��retmen kadro say�s� i�inde, ba���retmen oran� % 10, uzman ��retmen oran� % 20�dir. Bakanlar Kurulubu oranlar� bir kat�na kadar y�kseltmeye yetkilidir.� denilmektedir.

5204 say�l� Yasa�n�n 1. maddesiyle getirilen kariyer basamaklar�nda y�kselme sistemi, ��retmenlerin, nitelik ve stat�lerinin iyile�tirilmesine �zel �nem verilmesi temeline dayanmakta ve ��retmenlerin k�dem, e�itim ve i� ba�ar�mlar� esas al�narak, meslek� ve ki�isel geli�imlerinin sa�lanmas�, niteliklerinin iyile�tirilmesi, stat�lerinin yapt�klar� g�revin �nem, g��l�k ve sorumluluk derecesi �er�evesinde olmas� gereken seviyeye y�kseltilmesini ama�lamaktad�r.

Kuralda, kariyer basamaklar�nda y�kselme ko�ullar�n�n t�m�n� sa�lasa bile, % 20 ve % 10�luk s�n�rlama nedeniyle b�t�n ��retmenler y�kselme olana��na sahip olamayacaklard�r. Bakanlar Kurulu�na tan�nan bu oranlar� bir kat�na kadar y�kseltme yetkisinin kullan�lmas�nda da ayn� sonu�la kar��la��labilecektir.

An�lan oranlar doldu�unda geride kalan ��retmenler, bo�alma olana kadar y�zde y�z ba�ar� elde etseler bile, uzman ve/veya ba���retmen hakk�n� elde edemeyeceklerdir. Bu durum ise y���lmalara, t�kanmalara ve �al��ma hayat�nda olumsuzluklara neden olabilecektir. �ng�r�len kontenjanlardaki y�zdelere giren son ki�ilerle ayn� de�erlendirme puan�na sahip olanlar�n kontenjan d���nda kalmalar� hali hukuk devleti ve e�itlik ilkeleriyle ba�da�mamaktad�r.

Bu nedenlerle kural, Anayasa�n�n 2. ve 10. maddelerine ayk�r�d�r. �ptali gerekir.

Ha�im KILI� bu g�r��e kat�lmam��t�r.

Kural�n, Anayasa�n�n 11. ve 90. maddeleriyle ilgisi g�r�lmemi�tir.

B- 5204 Say�l� Yasa�n�n 2. Maddesiyle 14.7.1965 g�nl�, 657 Say�l� Devlet Memurlar� Kanunu�nun 152. Maddesine Eklenen F�kran�n �ncelenmesi

Dava dilek�esinde, ��retmenlik mesle�inin kariyer basamaklar�na ayr�lmas�n�n Anayasa�n�n 2. maddesindeki hukuk devleti ilkesine, e�it i�e e�it �cret ilkesini kald�rd��� i�in de Anayasa�n�n 10. ve 11. maddelerine ayk�r� oldu�u ileri s�r�lm��t�r.

5204 say�l� Yasa�n�n 2 maddesiyle, 14.7.1965 g�nl�, 657 say�l� Devlet Memurlar� Kanunu�nun 152. maddesinin �II- Tazminatlar� k�sm�n�n �B- E�itim, ��retim Tazminat�� b�l�m�n�n birinci f�kras�ndan sonra gelmek �zere eklenen f�kra ile ba���retmen unvan�n� kazanm�� olanlara % 40��na, uzman ��retmen unvan�n� kazanm�� olanlara % 20�sine kadar miktarda �deme yap�lmas� �ng�r�lmektedir.

Kuralla, kariyer basamaklar�nda y�kselmede ba�ar�l� olanlara mali katk� sa�lanmas� ama�lanmaktad�r. Getirilen mali olanak, ��retmenlerin bu sistemdeki performanslar�n� art�rmada te�vik niteli�i ta��makta olup, ��retmenler i�in bir hak kayb�na neden olmamaktad�r. Ayr�ca kuralla, farkl� kariyer basamaklar�ndaki ki�ilere farkl� �cret verilmesi sonucu do�mas�nda e�itlik ilkesine de ayk�r�l�k s�z konusu de�ildir.

Bu nedenle kural, Anayasa�n�n 2. ve 10. maddelerine ayk�r� de�ildir. �ptal isteminin reddi gerekir.

Osman Alifeyyaz PAKS�T, Mustafa YILDIRIM, �evket APALAK, Serruh KALEL� ile Zehra Ayla PERKTA� bu g�r��e kat�lmam��lard�r.

Kural�n, Anayasa�n�n 11. maddesiyle ilgisi g�r�lmemi�tir.

V- �PTAL�N D��ER KURALLARA ETK�S�

2949 say�l� Anayasa Mahkemesinin Kurulu�u ve Yarg�lama Usulleri Hakk�nda Kanun�un 29. maddesinin ikinci f�kras�nda, Yasa�n�n belirli kurallar�n�n iptali, di�er kurallar�n�n veya t�m�n�n uygulanmamas� sonucunu do�uruyorsa, bunlar�n da Anayasa Mahkemesi�nce iptaline karar verilebilece�i �ng�r�lmektedir.

5204 say�l� Yasa�n�n 1. maddesiyle 1739 say�l� Yasa�n�n 43. maddesinin sonuna eklenen alt�nc� f�kran�n, iptal edilen ibareleri nedeniyle uygulanma olana�� kalmayan kalan b�l�m�n�n de 2949 say�l� Yasa�n�n 29. maddesinin ikinci f�kras� uyar�nca iptali gerekir.

VI- Y�R�RL���N DURDURULMASI �STEM�

30.6.2004 g�nl�, 5204 say�l� Mill� E�itim Temel Kanunu ve Devlet Memurlar� Kanununda De�i�iklik Yap�lmas�na �li�kin Kanun�un:

A) 1- 1. maddesiyle 14.6.1973 g�nl�, 1739 say�l� Mill� E�itim Temel Kanunu�nun 43. maddesinin sonuna eklenen;

a-Birinci f�kraya,

b- �kinci f�kran�n �� hizmet i�i e�itim, �� ibaresi d���nda kalan b�l�m�ne,

c-���nc� f�kraya,

d-D�rd�nc� f�kraya,

e- Be�inci f�kran�n �� hizmet i�i e�itim, �� ibaresi d���nda kalan b�l�m�ne,

2 -2. maddesiyle 14.7.1965 g�nl�, 657 say�l� Devlet Memurlar� Kanunu�nun 152. maddesinin �II- Tazminatlar�k�sm�n�n�B- E�itim, ��retim Tazminat�� b�l�m�n�n birinci f�kras�ndan sonra gelmek �zere eklenen f�kraya,

y�nelikiptal istemleri,21.5.2008 g�nl�,E. 2004/83, K. 2008/107 say�l� kararla reddedildi�inden, bu f�kra ve b�l�mlere ili�kin Y�R�RL���N DURDURULMASI �STEM�N�N REDD�NE,

B)1. maddesiyle 1739 say�l� Yasa�n�n 43. maddesinin sonuna eklenen;

1-�kinci f�krada yer alan � � hizmet i�i e�itim, �� ibaresine,

2-Be�inci f�krada yer alan � � hizmet i�i e�itim, �� ibaresine,

3-Alt�nc� f�kraya,

4-Yedinci f�kraya,

ili�kin iptal h�k�mlerinin s�re verilerek y�r�rl��e girmesinin ertelenmesi nedeniyle bu f�kra ve ibarelere y�nelik Y�R�RL���N DURDURULMASI �STEM�N�N REDD�NE,

21.5.2008 g�n�nde OYB�RL���YLE karar verildi.

VII- �PTAL KARARININ Y�R�RL��E G�RECE�� G�N SORUNU

Anayasa�n�n 153. maddesinin ���nc� f�kras�nda �Kanun, kanun h�km�nde kararname ve T�rkiye B�y�k Millet Meclisi ��t�z��� ya da bunlar�n h�k�mleri, iptal kararlar�n�n Resm� Gazetede yay�mland��� tarihte y�r�rl�kten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi �ptal h�km�n�n y�r�rl��e girece�i tarihi ayr�ca kararla�t�rabilir. Bu tarih, karar�n Resm� Gazetede yay�mland��� g�nden ba�layarak bir y�l� ge�emez� denilmekte, Anayasa Mahkemesinin Kurulu�u ve Yarg�lama Usul� Hakk�nda Kanun�un 53. maddesinin d�rd�nc� f�kras�nda da bu kural tekrarlanmaktad�r. Maddenin be�inci f�kras�nda ise Anayasa Mahkemesi�nin, iptal halinde meydana gelecek hukuksal bo�lu�u kamu d�zenini tehdit veya kamu yarar�n� ihl�l edici mahiyette g�rmesi halinde yukar�daki f�kra h�km�n� uygulayaca�� belirtilmektedir.

5204 say�l� Yasa�n�n 1. maddesinin iptal edilen f�kra ve ibarelerinin do�uraca�� hukuksal bo�luk kamu yarar�n� ihlal edici nitelikte g�r�ld���nden, Anayasa�n�n 153.maddesinin���nc� f�kras�yla 2949 say�l� Yasa�n�n 53. maddesinin d�rd�nc� ve be�inci f�kralar� gere�ince iptal h�k�mlerinin, karar�n Resm� Gazete�de yay�mlanmas�ndan ba�layarak bir y�l sonra y�r�rl��e girmesi uygun g�r�lm��t�r.��

VIII- SONU�

30.6.2004 g�nl�, 5204 say�l� Mill� E�itim Temel Kanunu ve Devlet Memurlar� Kanununda De�i�iklik Yap�lmas�na �li�kin Kanun�un:

A-1. maddesiyle 14.6.1973 g�nl�, 1739 say�l� Mill� E�itim Temel Kanunu�nun 43. maddesinin sonuna eklenen;

1-Birinci f�kran�n Anayasa�ya ayk�r� olmad���na ve iptal isteminin REDD�NE, Osman Alifeyyaz PAKS�T, Mustafa YILDIRIM, �evket APALAK, Serruh KALEL� ile Zehra Ayla PERKTAޒ�n kar��oylar� ve OY�OKLU�UYLA,

2-�kinci f�kran�n;

a- � � hizmet i�i e�itim, �� ibaresinin Anayasa�ya ayk�r� oldu�una ve �PTAL�NE, OYB�RL���YLE,

b- Kalan b�l�m�n�n Anayasa�ya ayk�r� olmad���na ve iptal isteminin REDD�NE, Osman Alifeyyaz PAKS�T, Mustafa YILDIRIM, �evket APALAK, Serruh KALEL� ile Zehra Ayla PERKTAޒ�n kar��oylar� ve OY�OKLU�UYLA,

3-���nc� f�kran�n Anayasa�ya ayk�r� olmad���na ve iptal isteminin REDD�NE, Osman Alifeyyaz PAKS�T, Mustafa YILDIRIM, �evket APALAK, Serruh KALEL� ile Zehra Ayla PERKTAޒ�n kar��oylar� ve OY�OKLU�UYLA,

4- D�rd�nc� f�kran�n Anayasa�ya ayk�r� olmad���na ve iptal isteminin REDD�NE, Osman Alifeyyaz PAKS�T, Mustafa YILDIRIM, �evket APALAK, Serruh KALEL� ile Zehra Ayla PERKTAޒ�n kar��oylar� ve OY�OKLU�UYLA,

5-Be�inci f�kran�n;

a- � � hizmet i�i e�itim, �� ibaresinin Anayasa�ya ayk�r� oldu�una ve �PTAL�NE, OYB�RL���YLE,

b- Kalan b�l�m�n�n Anayasa�ya ayk�r� olmad���na ve iptal isteminin REDD�NE, Osman Alifeyyaz PAKS�T, Mustafa YILDIRIM, �evket APALAK, Serruh KALEL� ile Zehra Ayla PERKTAޒ�n kar��oylar� ve OY�OKLU�UYLA,

Alt�nc� f�kran�n;

a-� � s�nava�� kat�lacaklarda�� aranacak��� en�� az��� �al��mas�resi, ��, ��alan�ndaya da e�itim bilimleri alan�nda tezli y�ksek lisans veya doktora ��renimini tamamlam�� olanlardan uzman ��retmenlik veya ba���retmenlik i�in aranacak k�dem, ��,� � bran�lar temelindeki uzman ��retmenlik ve ba���retmenlik������� say�lar�, ��,�� ile di�er hususlar �� ibarelerinin Anayasa�ya ayk�r� oldu�una ve �PTAL�NE, OYB�RL���YLE,

b- Kalan b�l�m�n�n Anayasa�ya ayk�r� olmad���na ve iptal isteminin REDD�NE, Osman Alifeyyaz PAKS�T, Mustafa YILDIRIM, �evket APALAK, Serruh KALEL� ile Zehra Ayla PERKTAޒ�n kar��oylar� ve OY�OKLU�UYLA,

7-Yedinci f�kran�n Anayasa�ya ayk�r� oldu�una ve �PTAL�NE, Ha�im KILIǒ�n kar��oyu ve OY�OKLU�UYLA,

B-2. maddesiyle 14.7.1965 g�nl�, 657 say�l� Devlet Memurlar� Kanunu�nun 152. maddesinin �II- Tazminatlar�k�sm�n�n�B- E�itim, ��retim Tazminat�� b�l�m�n�n birinci f�kras�ndan sonra gelmek �zere eklenen f�kran�n Anayasa�ya ayk�r� olmad���na ve iptal isteminin REDD�NE, Osman Alifeyyaz PAKS�T, Mustafa YILDIRIM, �evket APALAK, Serruh KALEL� ile Zehra Ayla PERKTAޒ�n kar��oylar� ve OY�OKLU�UYLA,

C- 1. maddesiyle 1739 say�l� Yasa�n�n 43. maddesinin sonuna eklenen alt�nc� f�kran�n, iptal edilen ibareleri nedeniyle uygulanma olana�� kalmayan kalan b�l�m�n�n de 2949 say�l� Anayasa Mahkemesinin Kurulu�u ve Yarg�lama Usulleri Hakk�nda Kanun�un 29. maddesinin ikinci f�kras� gere�ince �PTAL�NE, OYB�RL���YLE,

D-�ptal edilen f�kra ve ibarelerinin do�uraca�� hukuksal bo�luk kamu yarar�n� ihlal edici nitelikte g�r�ld���nden, Anayasa�n�n 153.maddesinin���nc� f�kras�yla2949 say�l� Yasa�n�n53. maddesinin d�rd�nc� ve be�inci f�kralar� gere�ince iptal h�k�mlerinin, KARARIN RESM� GAZETE�DE YAYIMLANMASINDAN BA�LAYARAK B�R YIL SONRA Y�R�RL��E G�RMES�NE, OYB�RL���YLE,

21.5.2008 g�n�nde karar verildi.

 

Ba�kan

Ha�im KILI�

Ba�kanvekili

Osman Alifeyyaz PAKS�T

�ye

Sacit ADALI

 

 

 

�ye

Ahmet AKYAL�IN

�ye

Mehmet ERTEN

�ye

Mustafa YILDIRIM

 

 

 

�ye

A. Necmi �ZLER

�ye

Serdar �ZG�LD�R

�ye

�evket APALAK

 

 

 

�ye

Serruh KALEL�

�ye

Zehra Ayla PERKTA�

 

KAR�IOY YAZISI

30.6.2004 g�nl�, 5204 say�l� Mill� E�itim Temel Kanunu ve Devlet Memurlar� Kanununda De�i�iklik Yap�lmas�na �li�kin Kanun�un gerek�esinde, T�rk Milletini �a�da� uygarl���n yap�c� ve se�kin bir orta�� yapmada en �nemli unsurlar aras�nda yer alan ��retmenlerin k�dem, e�itim ve i� ba�ar�mlar� esas al�narak, meslek� veki�isel geli�imlerinin sa�lanmas�, niteliklerinin iyile�tirilmesi, stat�lerinin yapt�klar� g�revin �nem, g��l�k ve sorumluluk derecesi �er�evesinde olmas� gereken seviyeye y�kseltilmesinin ama�land��� belirtilmi�tir.

Madde gerek�elerinde ise, d�zenlenen h�k�mler ile ��retmenlik mesle�ine dinamizm kazand�r�lmas�n�n ama�land���, g�reve ilk ba�lad��� g�nden, emekli oluncaya kadar ge�en meslek hayat� s�resince ��retmen s�fat� d���nda ba�ka bir kategoride de�erlendirilmeyen ��retmenlerin, Devlet memurlu�u stat�s�n�n gere�i hak ve menfaatlerindeki do�al geli�meler ile baz� ki�isel yakla��mlar d���nda yenile�me ve geli�me y�n�nden te�vik edilmemelerinin Devletimiz ve Milletimizin gelece�i bak�m�ndan bir zorunluluk olarak g�r�ld���, ��retmenler i�in bilgide ve i� ba�ar�m�nda yar��may� �n plana ��karacak bir te�vik sisteminin kurulmas�na duyulan ihtiya� nedeniyle adayl�k d�neminden sonra ��retmenlik mesle�inin; ��retmen, uzman ��retmen ve ba���retmen olarak �� kariyer basama�a ayr�ld��� ve��retmenlerin mesleki ve ki�isel geli�imlerine imkan ve f�rsat verilmesine �al���ld��� belirtilmi�tir.

Kanun�un 1. maddesinin yedinci f�kras�nda iptaline karar verilen d�zenleme ile, toplam serbest ��retmen kadro say�s� i�inde, ba���retmen oran� % 10, uzman ��retmen oran� %20 ile s�n�rland�r�lm��, Bakanlar Kurulu�nun bu oranlar� bir kat�na kadar y�kseltmeye yetkili oldu�u belirtilmi�tir.

��retmenlerin uzman ve ba���retmen olmalar�, Yasa�n�n 2. maddesi gere�ince, mali bir k�lfet meydana getirmektedir. 1. maddenin yedinci f�kras�ndaki s�n�rlama bundan kaynaklanmaktad�r.

Kariyer basamaklar�nda y�kselme sisteminin temel amac�,��retmenlerin niteliklerini art�rmakt�r. 5204 say�l� Yasa�n�n 2. maddesinde getirilen mal� olanak, yaln�zca ��retmenlerin bu sistemdeki performanslar�n� art�rmada sembolik bir te�vik niteli�i ta��maktad�r.

Anayasa�ya uygun olmak kayd�yla yasakoyucunun kamug�revlilerinin stat�lerine ili�kin yeni kurallar koyma ya da var olan kurallar� de�i�tirme yetkisinin bulundu�u ku�kusuzdur. Belirli �nemde baz� kamu hizmetlerinin �zelliklerini g�zeterek ger�ekle�tirdi�i bu t�r d�zenlemeler yasakoyucunun, anayasal ilkelere ba�l� kalmak ve hizmetin gereklerini dikkate almak ko�uluyla takdir yetkisi i�inde kalan yasama i�lemleridir. Bu ba�lamda toplam serbest ��retmen kadro say�s� i�inde, ba���retmen oran�n�n % 10, uzman ��retmen oran�n�n % 20 ile s�n�rland�r�lmas� da yasama organ�n�n takdirinde olan bir husus olarak g�r�lmelidir. Yasakoyucu, seviye ve kaliteyi y�kseltmek amac�yla getirdi�i yeni sistemin ortaya ��karaca�� mali y�k� g�z �n�nde bulundurarak bu alandaki takdirini ba���retmen ve uzman ��retmen kadro say�lar�n�n s�n�rland�r�lmas� y�n�nde kullanm�� ve kadrolardaki t�kan�kl��� belli �l��de giderecek bir tedbir olarak Bakanlar Kurulu�nun bu oranlar� bir kat�na kadar y�kseltmeye yetkili oldu�unu da h�kme ba�lam��t�r.

Bu nitelik ve yap�s�yla yasakoyucunun, e�itim hizmetinin gereklerini, Devletin olanak ve ihtiya�lar�n� da g�zetmek suretiyle ba���retmen ve uzman ��retmen kadro say�lar�n� s�n�rland�rmas� takdir yetkisi kapsam�nda g�r�lmesi gereken bir tutumdur. Aksine d���nce yasakoyucunun takdir yetkisini �ok dar bir �er�eveye hapsedilmesi anlam�na gelecektir.

Anayasa�n�n 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti, insan haklar�na sayg� g�steren, bu hak ve �zg�rl�kleri koruyup g��lendiren, eylem ve i�lemleri hukuka uygun olan, her alanda adaletli bir hukuk d�zeni kurup, bunu geli�tirerek s�rd�ren, Anayasa�ya ayk�r� durum ve tutumlardan ka��nan, hukuku t�m devlet organlar�na egemen k�lan, Anayasa ve hukukun �st�n kurallar�yla kendini ba�l� sayan, yarg� denetimine a��k, yasalar�n �st�nde Anayasa�n�n ve yasakoyucunun da uymas� gereken temel hukuk ilkelerinin bulundu�u bilincinde olan devlettir.

Kazan�lm�� haklara sayg� ilkesi, hukukun genel ilkelerinden birisini olu�turmaktad�r. Kazan�lm�� hak, �zel hukuk ve kamu hukuku alanlar�nda genel olarak, bir hak sa�lamaya elveri�li nesnel yasa kurallar�n�n bireylere uygulanmas� ile onlar i�in do�an �znel hakk�n korunmas� anlam�nda kabul edilmelidir. Kazan�lm�� bir haktan s�z edilebilmesi i�in bu hakk�n, yeni yasadan �nce y�r�rl�kte olan kurallara g�re b�t�n sonu�lar�yla fiilen elde edilmi� olmas� gerekmektedir. Kazan�lm�� hak, ki�inin bulundu�u stat�den do�an, kendisi y�n�nden kesinle�mi� ve ki�isel niteli�e d�n��m�� hakt�r. Bir stat�ye ba�l� olarak ileriye d�n�k, beklenen haklar, kazan�lm�� hak niteli�i ta��mamaktad�r. Bu nedenle, 5204 say�l� Kanun�un 1. maddesinin yedinci f�kras�nda iptaline karar verilen d�zenleme ile yasakoyucunun, e�itim hizmetinin gereklerini, Devletin olanak ve ihtiya�lar�n� da g�zetmek suretiyle ba���retmen ve uzman ��retmen kadro say�lar�n� s�n�rland�rmas� nedeniyle ihlal edilen kazan�lm�� bir hakk�n varl���ndan s�z etmek m�mk�n de�ildir.

Anayasa�n�n 10. maddesinde yer verilen �Yasa �n�nde e�itlik ilkesi� hukuksal durumlar� ayn� olanlar i�in s�z konusudur. Bu ilke ile eylemli de�il, hukuksal e�itlik �ng�r�lm��t�r. E�itlik ilkesinin amac�, ayn� durumda bulunan ki�ilerin yasalar kar��s�nda ayn� i�leme ba�l� tutulmalar�n� sa�lamak, ayr�m yap�lmas�n� ve ayr�cal�k tan�nmas�n� �nlemektir. Bu ilkeyle, ayn� durumda bulunan kimi ki�i ve topluluklara ayr� kurallar uygulanarak yasa kar��s�nda e�itli�in �i�nenmesi yasaklanm��t�r. Yasa �n�nde e�itlik, herkesin her y�nden ayn� kurallara ba�l� tutulaca�� anlam�na gelmez. Durumlar�ndaki �zellikler, kimi ki�iler ya da topluluklar i�in de�i�ik kurallar� ve uygulamalar� gerektirebilir. Ayn� hukuksal durumlar ayn�, ayr� hukuksal durumlar farkl� kurallara ba�l� tutulursa Anayasa�da �ng�r�len e�itlik ilkesi zedelenmez.

5204 say�l� Yasa�n�n y�r�rl��e girdi�i tarihten sonra gerekli ko�ullar� sa�layarak belirlenen kontenjanlara dahil olacak ��retmenlerle, kontenjan fazlas� durumunda olan ��retmenler ayn� hukuksal konumda bulunmad�klar�ndan e�itlik kar��la�t�rmas�na esas al�namazlar.

A��klanan nedenlerle, dava konusu kural�n Anayasa�n�n 2. ve 10. maddelerine ayk�r� olmad��� ve iptal isteminin reddine karar verilmesi gerekti�i d���ncesiyle �o�unluk g�r���ne kat�lmad�m.

 

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� Ba�kan

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� Ha�im KILI�

KAR�IOY YAZISI

Anayasa�n�n �E�itim ve ��renim hakk� ve �devi� ba�l�kl� 42. maddesinde e�itim ve ��retimin Atat�rk ilkeleri ve ink�laplar� do�rultusunda, �a�da� bilim ve e�itim esaslar�na g�re, Devletin g�zetim ve denetimi alt�nda yap�laca��; ilk��retimin k�z ve erkek b�t�n vatanda�lar i�in zorunlu ve Devlet okullar�nda paras�z oldu�u; e�itim ve ��retim kurumlar�nda sadece e�itim, ��retim, ara�t�rma ve inceleme ile ilgili faaliyetler y�r�t�lece�i belirtilmi�tir. Anayasan�n 58. maddesinde de Devletin, istiklal ve Cumhuriyetimizin emanet edildi�i gen�lerin m�spet ilmin �����nda, Atat�rk ilke ve ink�laplar� do�rultusunda ve Devletin �lkesi ve milletiyle b�l�nmez b�t�nl���n� ortadan kald�rmay� ama� edinen g�r��lere kar�� yeti�me ve geli�melerini sa�lay�c� tedbirleri alaca�� vurgulanm��t�r.

���� ������������� 1739 say�l� Milli E�itim Temel Kanunu�nun 43. maddesinin sonuna eklenen f�kralar ve 657 say�l� devlet Memurlar� Kanunu�nun 152. maddesinin sonuna eklenen f�kra ile ��retmenlik mesle�inin ���retmen�, �uzman ��retmen� ve �ba���retmen� olarak �� kariyer basama��na ayr�lmas�, bunlara farkl� �demeler yap�lmas� �ng�r�lm��t�r.

���� ������������� ��retmenlik, �ocuklar� ve gen�leri bilgili, ayd�n, topluma ve insanl��a yararl� bireyler olarak yeti�tirme mesle�idir. K�lt�r�m�zde, ��retmeyi ve ��retmenli�i y�celten pek �ok �zdeyi� bulundu�u gibi, Cumhuriyetimizin kurucusu Ulu �nder de �Milletleri kurtaranlar yaln�z ve ancak ��retmenlerdir� diyerek bu mesle�in mensuplar�n� onurland�rm��t�r. ��retmenlik s�radan bir b�rokratik g�rev olmay�p, �nemli �l��de pedagojik bilgi ve beceriye dayal�, e�itim ve ��retim hizmetinden yararlanan grubun zihinsel, sosyal, psikolojik ve ekonomik ko�ullar�na g�re �insan� unsurunun son derece �nem kazand��� bir etkinliktir. Her ��retmen kendi bran��nda uzman olup, bu bilgisini ��rencilerine aktarmaktaki ba�ar�s� da ��retmenin ustal���n� belirleyen ba�l�ca etkendir. Hen�z birka� y�ll�k bir ��retmen son derece iyi ��renciler yeti�tirirken, y�llar�n ��retmeni olan birinin ayn� derecede ba�ar�l� olamamas�, hatta ayn� �zveri ve gayreti g�stermemesi de m�mk�nd�r. ��renci yeti�tirmekteki ustal�k ve becerinin, ��retmenin ta��d��� �nvanla �l��lmesi olanakl� de�ildir. Bu nedenle ��retmenlerin, �yaln�zca ��retmen�, �uzman� ve �ba���retmen� �eklinde, oranlar� yasayla belirlenmi�gruplara b�l�nmesi, tabir caizse bir nevi �kota sistemi� getirilmesi, ��retmenli�i sadece belli k�deme ve s�nav sonu�lar�na g�re terfi edilebilen b�rokratik bir kamu hizmetine d�n��t�recek, ��retmenle ��renci aras�nda olmas� gereken sevgi, sayg� ve g�ven ortam�n� zedeleyebilecek, sonu� olarak Anayasa�n�n �ng�rd��� e�itim ama� ve hedeflerinin �z�ne ayk�r�l�k olu�turacakt�r.

���� ������������� �te yandan ��retmenlerin �zl�k haklar�n�n iyile�tirilmesi ve k�demli veya ba�ar�l� ��retmenlere daha geni� olanaklar tan�nmas� i�in, yasa koyucunun �n�nde, Anayasa�ya ayk�r�l�k ta��madan da d�zenlemeler yap�labilecek �ok geni� bir takdir alan� bulunmaktad�r.

���� ������������� Yukar�daki nedenlerle, iptali istenen t�m yasa kurallar�n�n Anayasa�n�n 42. maddelerine ayk�r� olduklar� ve iptal edilmeleri gerekti�i d���ncesindeyim.

 

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� Ba�kanvekili

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� Osman Alifeyyaz PAKS�T

 

KAR�IOY GEREK�ES�

30.06.2004 g�nl�, 5204 say�l� Milli E�itim Temel Kanunu ve Devlet Memurlar� Kanununda De�i�iklik Yap�lmas�na �li�kin Kanun�un;

1)1. maddesi ile 14.06.1973 g�n ve 1739 say�l� Milli E�itim Temel Kanunu�nun 43 �nc� maddesinin ���nc� f�kras�ndan sonra gelmek �zere yedi f�kra eklenmi�tir. Buna g�re ���retmenlik mesle�i� adayl�k d�neminden sonra ��retmen, uzman ��retmen ve ba���retmen olmak �zere �� kariyer basama��na ayr�lmakta, kariyer basamaklar�nda y�kselme ko�ullar� ise k�dem, e�itim, etkinlikler, sicil, s�nav sonu�lar�na g�re de�erlendirilmekte, s�nav konusunda iki ayr� muafiyet durumu oldu�u belirtilmektedir. Madde ile eklenen 6. f�krada ise b�t�n maddeyi kapsayacak �ekilde; ���retmenlik kariyer basamaklar�nda y�kseleceklerin girece�i s�nav, s�nava kat�lacaklarda aranacak en az �al��ma s�resi, hizmeti�i e�itim veya lisans�st� e�itim nitelikleri, her bir de�erlendirme �l��t�ne ili�kin hususlar ve puan de�erleri, alan�nda ya da e�itim bilimleri alan�nda tezli y�ksek lisans veya doktora ��renimini tamamlam�� olanlardan uzman ��retmenlik veya ba���retmenlik i�in aranacak k�dem, hizmeti�i e�itim, etkinlikler (bilimsel, k�lt�rel, sanatsal ve sportif �al��malar) ve sicil (i� ba�ar�m�) �artlar� ve puan de�erleri, bran�lar temelindeki uzman ��retmenlik ve ba���retmenlik say�lar�, y�kselmeye ili�kin usul ve esaslar ile di�er hususlar Maliye Bakanl��� ve Devlet Personel Ba�kanl���n�n uygun g�r��leri al�narak Milli E�itim Bakanl���nca ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.� denilmektedir.

Anayasa�n�n 7. maddesinde; �Yasama yetkisi T�rk Milleti ad�na T�rkiye B�y�k Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez.� h�km� yer alm��t�r.

Anayasa�n�n �Kamu hizmeti g�revlileriyle ilgili h�k�mler� ba�l�kl� 128. maddesinin ikinci f�kras�nda ise; �Memurlar�n di�er kamu g�revlilerinin nitelikleri, atanmalar�, g�rev ve yetkileri, haklar� ve y�k�ml�l�kleri, ayl�k ve �denekleri ve di�er �zl�k i�leri kanunla d�zenlenir.� denilmektedir.

Anayasa Mahkemesi�nin bir�ok karar�nda da belirtildi�i gibi a��k�a Kanunla d�zenlenece�i belirtilen konularda Yasa ile yetkili k�l�nm�� olsa dahi y�r�tmenin kural koyma yetkisi yoktur ve bu s�n�r a��larak yap�lan d�zenlemeler Anayasa�ya ayk�r�l�k olu�turur.

Bu durumda, Kanunla d�zenlenmesi gereken konular�n y�netmelikle d�zenlenmesini �ng�ren dava konusu kural, Anayasa�n�n 7. maddesi ve 128. maddesinin ikinci f�kras�na ayk�r�d�r.

2) 2. maddesi ile 657 say�l� Devlet Memurlar� Kanunu�nun 152. maddesinin �II-Tazminatlar� k�sm�n�n �B-E�itim, ��retim Tazminat�� b�l�m�n�n birinci f�kras�ndan sonra gelmek �zere eklenen f�kra ile �a) Ba���retmen �nvan�n� kazanm�� olanlara %40��na;������� b) Uzman ��retmen �nvan�n� kazanm�� olanlara %20�sine� kadar tazminat verilece�i h�kme ba�lanmaktad�r. Madde h�km� ile 1. maddedeki d�zenlenmeye g�re ��retmenlik mesle�inin kariyer basamaklar�na ayr�l��� esas al�narak uzman ��retmen, ba���retmen i�in farkl� oranlarda ilave �e�itim, ��retim tazminat�� verilmesi �ng�r�lmektedir.

Yasa�n�n 1. maddesinin Anayasa�ya ayk�r�l��� nedeniyle iptali gerekti�i g�r���m�z kar��s�nda, bu maddeye istinaden yap�lan kariyer ayr�m�n�n esas al�nmas� suretiyle ��retmenlik mesle�i i�in farkl� oranlarda mali katk� sa�lanmas�n� d�zenleyen 2. madde h�km� de ayn� gerek�e ile Anayasa�n�n 7. maddesi ve 128. maddesinin ikinci f�kras�na ayk�r�d�r.

A��klanan nedenlerle 30.06.2004 g�nl�, 5204 say�l� Yasa�n�n 1. ve 2. maddelerinin Anayasa�n�n 7. maddesi ve 128. maddesinin ikinci f�kras�na ayk�r� oldu�u ve iptali gerekti�i d���ncesiyle verilen karara kar��y�z.

 

�ye

Mustafa YILDIRIM

�ye

Zehra Ayla PERKTA�

 

 

AZLIK OYU

�ptali istenilen yasa kurallar�yla ��retmenlik kariyer basamaklar�na ayr�lmakta, y�kselme ve bu nedenle girilecek s�navlara ili�kin ilkeler �ng�r�lmektedir.

Anayasa�n�n 42. maddesinde e�itim ve ��retim hakk�na �zel �nem verilmi�, e�itimin ve ��retimin �a�da� bilim ve e�itim esaslar�na g�re yap�laca�� vurgulanm��,70. maddesinde kamu hizmetine al�nmada g�revin gerektirdi�i niteliklerden ba�ka hi�bir ayr�m g�zetilmeyece�i �ng�r�lm��t�r.

Anayasa�n�n 2. maddesinde anlam bulan hukuk devleti, b�t�n i�lem ve eylemlerinde hukuk kurallar�na uygun davranan, Anayasa�ya ayk�r� durum ve tutumlardan ka��nan, insan haklar�na dayanan ve yarg� denetimine a��k olan devlettir. Hukuk devletinin bu ama�lar do�rultusunda ortaya ��kan ilkeleri aras�nda, g�venilirlilik ile inan�rl��� i�eren �ng�r�lebilirlik ve kazan�lm�� haklara sayg� da yer almaktad�r. 10. maddede �ng�r�len e�itlik de Anayasa�n�n temel ilkelerindendir.

E�itim ve ��retimin sunum ve y�r�t�lmesinde ana g�rev �stlenen ��retmenli�in, i�lev ve kazan�m bak�m�ndan yerle�ik ve boyutlu �zelliklerin varl���n� gerektirdi�inde ku�ku yoktur. �to-unesco Ortak belgesinde ��retmenlik i�in uzmanl���n �n ko�ul oldu�u vurgulanmaktad�r. 1739 say�l� Milli E�itim Temel Kanunu da ��retmenli�in uzmanl�k mesle�i oldu�unu a��klamaktad�r. Buna g�re ��retmen olarak ba�lan�lan kamu hizmeti i�in aranacak �ncelikli nitelik, alan�n�n uzman� olunmas�d�r. Alan ve pedogojik ile �r�lm�� lisans e�itimleri ve atanma ilkeleri bunun �n kabulleridir.

�a�da� bilim ve e�itim ilkelerine g�re y�r�t�lecek olan e�itimi ger�ekle�tirecek olan ve uzman oldu�unda 1739 say�l� Yasa�ya g�re tart��ma bulunmayan ��retmenlerin kariyerlerinin basamaklara ayr�lmas� ve ayr�ca ��retmenlerin bir b�l�m�n�n uzman olmad��� sonucunu verecek izlenime neden olunmas�, anayasal ilkenin �z�nde bar�nd�rd��� e�itimi y�r�teceklerin niteliklerinden ve e�itimden ku�ku duyulmamas� yakla��m�yla ba�da�maz. E� bir anlat�mla, e�itim ve ��retimden yararlananlar kendilerine bilgi,g�rg� ve deneyim aktaranlar�n ayn� d�zeyde ��retmenler olmas�n� arar ve bu konuda ku�ku duymak istemez.Bu durum, y�r�t�len ve al�nan hizmetin inan�l�rl���n� ve g�venilirli�ini sa�larken, ��renme ve ��retme konusunda do�abilecek olumsuzluklar�n da �n�ne ge�er. Ayr�ca, kariyer basamaklar�n�n y�zdelerle s�n�rlanm�� olmas�n�n, karara yans�d��� gibi hizmeti alanlar ve verenler y�n�nden sak�ncalar� �o�altaca�� da a��kt�r. Dahas� kariyer basamaklar� Yasa�dan �nce g�reve ba�layanlar�n uzmanl�k ve ��retmenlik konumlar�n� gerek i�levsel ve gerekse �zl�k haklar� y�n�nden etkileyecek ve b�ylece kazan�lm�� haklarla da �eli�ir sonu�lar ortaya ��kartacakt�r.

Belirtilen nedenlerle,��retmenli�in kariyer basamaklar�na ayr�lmas� ile bu ayr�mlara dayal� kurallar�n Anayasa�n�n2., 10. ve 42. maddelerine ayk�r�l���ndan �t�r�iptali gerekece�i oyuyla karar�n bu k�s�mlar�na kar��y�m.

 

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� �ye

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� �evket APALAK

 

KAR�IOY

�ptali istenilen; 1739 say�l� Mill� E�itim Temel Kanunu�nun 43. maddesine, ek f�kralar getiren 5204 say�l� Yasa�n�n 1. maddesi ile 657 say�l� Devlet Memurlar� Kanunu�nun 152. maddesinin birinci f�kras�na eklenen f�kralara bak�ld���nda,

��retmenlik mesle�inin ��retmen, uzman ��retmen ve bran� ��retmeni olarak �� kariyer basama��na ayr�ld���, bilahare bu basamaklar� haketme �l�� ve de�erlendirmelerinin nas�l yap�laca�� ifade edilmektedir.

��retmenlik mesle�i; 5204 say�l� Yasa�n�n genel gerek�esinde de belirtildi�i gibi geli�mi� ve bilgi toplumu olabilme yolunda gen� ku�aklara �a�da� temellerde de�er ve d���nceler ile �st�n becerilerin kal�c� bir bi�imde kazand�r�lmas� yolunda faaliyet g�stermektir.

Ancak an�lan meslek g�revlisinin nitelik ve stat�lerini kariyer ad� alt�nda ayr��t�rarak e�itim ve ��retimin iyile�tirilmesi �abas� olarak g�sterilmesi, temel e�itimin zorunlu taraf� durumundaki e�itilen, yani ��renci y�n�nden e�itimin e�it bilgi payla��m� ve edinilmesi ba�lam�nda e�itimde f�rsat ve olanak e�itsizli�ini de beraberinde getirmektedir.

Anayasa�m�z�n 42. maddesi e�itim ve ��renim hak ve �devini tan�mlarken, Devlet�e belirlenmi� e�itim hedefinde eri�ilmek istenen seviyeye uygun m�fredat ve programlar�n farkl� stat�de ve bilgi seviyesinde olan g�revli ��retmenler taraf�ndan de�il, f�rsat ve olanak e�itli�i i�inde herkese alan�nda bilgi sahibi ��retmenince verilece�ini varsayarak ifade etmeye �al��m��t�r.

��retmenin mesle�i i�inde kariyer edinmesi mesleki ve ki�isel niteliklerinin geli�mesinin sa�lanmas�, eme�i kar��l���nda �zl�k haklar�n�n da iyile�tirmesi olarak do�ru bir anayasal yakla��m ise de, �abas� y�netici kadrolar� ve �zel e�itim ve korunma gereksinimli istisnai hal kapsam�nda e�itilenler ve e�itim g�revini ifa edenler d���nda, genelinde yapt�klar� g�rev a��s�nda durum ve konumlar�nda hi� bir farkl�l�k olmayacak ��retmenler aras� stat�ter bir ayr�mc�l�k,��retmenin yapt��� i��in muhataplar� y�n�nden de, a�a��da a��klanmas� zorunlu adil ve sosyal hukuk devletinde olmamas� gereken yans�malar yaratacakt�r.

��retmenler gibi, kamu g�revi say�lan baz� meslek dallar�ndaki ihtisasla�ma, g�rev a��rl���na ve sorumlulu�una ili�kin r�tbe ve s�n�flamalar, hep g�rev yapan�n kar��la�t��� g��l��e, hizmette ge�en s�re ve liyakat�na, hizmet alan�n �zel ve teknolojik nedenlerle �zel ihtiyac� gibi sebeplerle olu�turulmu� ise de �rne�in kendi alan� olan matematik ya da tarih dersinde, ��retmen, uzman ��retmen, bran� ��retmen ayr�m�n�n e�itim alan y�n�nden ��retmenlerince takip edilecek m�fredat ve e�itim yolu sistem sapmas� olmayaca��na ve yapamayacaklar�na g�re, katk�lar� ne olacak, nas�l �l��lecek, katk� kabul edilecek ise ayn� dalda ��rencinin e�itimini bran� ��retmen yerine, uzman ��retmenden alan y�n�nden adilli�i tart���lmayacak m�d�r? Adil oldu�u s�ylenebilecek midir?

Devlet eli ile yap�lan temel e�itim ve ��retimde farkl� nitelikleri stat� ile �ne ��kar�lan derecelendirilmi� ��retmenlerce verilecek e�itimde, y�resel farkl� ku�ak ve e�itim seviyeleri yaratabilecek olmalar� temel amac� ile ba�da�mamaktad�r.

Yapaca�� g�rev y�n�nden farkl� konumda bulunmayan ancak ��retmenin ki�isel geli�imine ve mesleksel beceri ve k�lt�r�ne liyakat nedeniyle say�sal olarak s�n�rlay�p �zl�k haklar� y�n�nden yap�lacak iyile�tirmenin, bir y�zde ile ifade edilmesi bu y�zdenin ayr� s�n�f ��retmenler yarat�yor olarak alg�lanmas�, ��retmenler aras� �al��ma bar���na da engel olacak niteliktedir.

��retmen kadrolar� bu stat�ter derecelendirme sonras�nda bulundu�u okul y�n�nden �nem kazanacak,kimi b�lge ve y�relerde ayr�cal�klar yaratacak olumlu/olumsuz talep ve tercih oda�� olacaklard�r.

Sosyal devlet, toplumsal huzursuzluk ve yak�nmalar�n olu�umunun sebebi de�il engel olan devlettir.

��retmenlik mesle�i sundu�u hizmet y�n�nden vard�r ve �nemlidir. Sunulan hizmet �lkenin gelece�i gen� ku�aklar�n temel e�itimidir. Temel e�itimin, okula ve kadrosuna g�re nitelenmesine neden olacak d�zenleme bu okullar�n ve kadrolar�n korundu�u, farkl� e�itim sunuldu�u kan�s�n� derinle�tirecek ve e�itimde f�rsat ve olanak e�itli�ini ��renciler y�n�nden bozacakt�r.

��retmenlerin temel e�itimde kariyer basamaklar� ile ayr��t�r�larak s�n�fland�r�lmas�na olanak sa�layan kural�n Anayasa�n�n 2. ve 42. maddelerine ayk�r� oldu�u d���ncesi ile �o�unluk g�r���ne kat�l�nmam��t�r.

 

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� �ye

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� Serruh KALEL�