28 Eylül 2008 PAZAR
|
Resmî Gazete
|
Sayı : 27011
|
TEBLİĞ
|
Sosyal
Güvenlik Kurumundan:
5510 SAYILI KANUNUN 4 ÜNCÜ MADDESİNİN BİRİNCİ
FIKRASININ (a) VE (b) BENDİ KAPSAMINDA SİGORTALI OLANLAR İLE HAK SAHİPLERİNİN
TAHSİS İŞLEMLERİNE İLİŞKİN TEBLİĞ
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu
Tebliğin amacı,
31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun sosyal sigorta
hükümleri ile getirilen kısa ve uzun vadeli sigorta kollarından bağlanan
gelir ve aylıklar ile öngörülen yardımlara ilişkin usul ve esasları belirlemek
ve düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu
Tebliğ, 5510 sayılı Kanuna göre hizmet akdine tabi çalışanlar ve kendi adına
ve hesabına bağımsız çalışanlar ile bunların hak sahiplerine uzun ve kısa
vade sigorta kollarından sağlanan hak ve yükümlülükler ile yararlanma şartları ve tahsis mevzuatına ilişkin usul ve esasları
kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu
Tebliğ, 5510 sayılı Kanunun 16,
19, 20, 25 ila 28, 30 ila 37, 39, 97 ve geçici 6, 9, 10 ve geçici 14 üncü
maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Tebliğin uygulanmasında;
a)
Ay: Ücretleri; her ayın 15'inde ödenen 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a)
bendi kapsamındaki sigortalılar için, ayın 15'inden ertesi ayın 15'ine kadar
geçen, diğer sigortalılar için ise ayın 1'i ilâ sonu arasında geçen ve otuz
gün olarak değerlendirilen süreyi,
b) Aylık: Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigorta kolundan yapılan sürekli ödemeyi,
c) Gelir: İş kazası veya meslek hastalığı halinde sigortalıya veya
sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine, yapılan sürekli ödemeyi,
ç) Hak sahibi: Sigortalının veya sürekli iş göremezlik geliri ile
malûllük veya yaşlılık aylığı almakta olanların ölümü halinde, gelir veya
aylık bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eş, çocuk, ana
ve babasını,
d) Yıl: Ücretleri; her ayın 15'inde ödenen 4
üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar için, 15
Ocak tarihinden ertesi yılın 15 Ocak tarihine kadar geçen, diğer sigortalılar
için ise 1 Ocak ilâ 31 Aralık tarihleri arasında geçen ve 360 gün olarak
değerlendirilen süreyi,
e)
Kamu idareleri: 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı
Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(a) bendinde belirtilen kamu idareleri ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile
bunların bağlı idare, ortaklık, müessese ve işletmeleri ve yukarıda
belirtilenlerin ödenmiş sermayesinin % 50’sinden fazlasına sahip oldukları
ortaklık ve işletmelerden Türk Ticaret Kanununa tabi olmayanlarla özel
kanunlarına göre personel çalıştıran diğer kamu kurumlarını,
f) Kanun: 31/5/2006 tarihli ve 5510
sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununu,
g) Kısa vadeli sigorta
kolları: İş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortası
kollarını,
ğ) Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumu,
ı) Kurum Sağlık Kurulu: Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti
sunucularının sağlık kurullarınca düzenlenecek raporlardaki teşhis ve bu
teşhise dayanak teşkil eden belgeleri incelemek suretiyle, çalışma gücü kaybı
ve meslekte kazanma gücü kaybı oranlarını, erken yaşlanma hali ve vazifelerini yapamayacak şekilde
meslekte kazanma gücü kaybını, malullük derecelerini belirlemeye yetkili
hekimlerden ve/veya diş hekimlerinden oluşan kurulları,
i) Ödeme dönemi: Bu Kanuna göre bağlanan gelir ve aylıkların, ödeme
tarihinden takip eden ödeme tarihine kadar geçen süreyi,
j) Uzun vadeli sigorta
kolları: Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası kollarını,
ifade eder.
Malullük sigortasından
sağlanan yardımlar
MADDE 5 – (1) Malullük
sigortasından sağlanan hak, malullük aylığı bağlanmasıdır.
(2) Sigortalının veya işverenin talebi üzerine Kurumca
yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne
uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin Kurum Sağlık Kurulunca incelenmesi
sonucu, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; (a) ve (b) bentleri
kapsamındaki sigortalılar için, çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek
hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını kaybettiği, anılan
Kurulca tespit edilen sigortalı malullük
aylığı talebinde bulunabilir.
(3) Sigortalılara malullük aylığı bağlanabilmesi için, Kanunun 26 ncı maddesinde belirtilen şartları yerine getirmesi ve
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a) (a) bendi
kapsamında bulunması halinde, çalıştığı işten ayrıldıktan,
b) (b) bendi
kapsamında bulunması halinde, tarım işlerinde kendi adına ve hesabına
bağımsız çalışanlar hariç olmak üzere iş yerini kapattıktan veya
devrettikten,
sonra örneği Kurumca hazırlanacak tahsis talep dilekçesi ile
ilgili üniteye başvurmaları şarttır.
(4) Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden birden
fazlasına tabi olarak çalışmış veya prim ödemiş sigortalıların
malullük aylığı bağlanmasına ilişkin talepleri, son sigortalılık haline göre
sonuçlandırılır.
(5) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine
göre sigortalı sayılanlara malullük aylığı bağlanabilmesi için kendi
sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş
olması zorunludur.
(6)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; (b) bendi kapsamında geçen hizmetlerle
birlikte (a) veya (c) bentleri kapsamında malullük aylığı bağlanacağı
durumlarda, (b) bendi kapsamında geçen hizmetler prim ve prime ilişkin her
türlü borçların ödendiği tarih itibariyle geçerli sayılır ve aylık, bu tarihi
takip eden aybaşından itibaren başlar.
(7) Tahsis
talep dilekçesine, sigortalının bir adet belgelik fotoğrafı ile Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılardan ilgili
döneme ait aylık prim ve hizmet belgesi henüz Kuruma verilmemiş olanlar için sigortalı
işten ayrılış bildirgesi eklenir.
(8) Malullük
durumunu gösteren sağlık raporu alınmadan doğrudan malullük aylığı bağlanması talebinde bulunan sigortalılar,
öncelikle Kurumca yetkilendirilen sağlık kuruluşuna
sevk edilerek, malullük durumunun tespitine esas sağlık kurulu raporunun temini yoluna gidilir.
(9) Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendi kapsamındaki
sigortalılardan geçirdiği iş kazası veya tutulduğu meslek hastalığı sonucu
meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca
tespit edilenlerden malullük aylığı bağlanması için yeni bir sağlık kurulu
raporu istenmez.
Yaşlılık sigortasından
sağlanan yardımlar
MADDE 6 – (1)Yaşlılık
sigortasından sağlanan yardımlar; yaşlılık aylığı bağlanması ve yaşlılık
toptan ödemesi yapılmasıdır.
Yaşlılık Aylığına hak kazanma koşulları
MADDE 7 – (1) Kanuna göre 30/4/2008 (hariç) tarihinden
sonra sigortalı
olup;
a)
Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olanlardan; kendi adına ve
hesabına bağımsız çalışanlar için en az 9000 gün, hizmet akdi ile çalışanlar
için en az 7200 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş
olması,
b)
Yaş hadlerinin uygulanmasında Kanunun 28 inci maddesinin ikinci fıkrasının
(a) bendinde belirtilen prim gün sayısı şartının doldurulduğu tarihte geçerli
olan yaş hadlerinin esas alınması,
c)
Bu fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen yaş hadlerine 65 yaşı geçmemek
üzere, üç yıl eklenmesi ve adlarına
en az 5400 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş
olması,
şartıyla yaşlılık aylığı
bağlanır. Ancak, 5400 prim gün sayısı, ilk defa 30/4/2008
(hariç) ile 31/12/2008 tarihleri arasında sigortalı olanlar için 4600 gün,
takip eden yıllarda da 5400 günü geçmemek üzere 100’er gün artırılmak
suretiyle uygulanır.
(2)
Kanunun 28 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları
dışındaki diğer fıkralarda yer alan, ilk defa sigortalı olduğu tarihten önce
malul olan, çalışma gücü kaybı % 40 ila % 59 arasında olan, maden işyerlerinin
yer altı işlerinde çalışanlar ile erken yaşlanan sigortalıların aylığa hak kazanma koşulları,
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a) (b) bendi kapsamındaki sigortalılardan 1/10/2008 tarihinden sonra tahsis talebinde bulunanlara bu
tarihten sonra,
b) (a) bendi kapsamındaki sigortalılardan Kanunun yürürlük tarihinden
önce sigortalı olanlardan ilk defa sigortalı olduğu tarihten önce malul
olan, çalışma gücü kaybı % 40 ila % 59 arasında olan ve maden
işyerlerinin yer altı işlerinde çalışanlar için Kanunun geçici madde
hükümleri, ilk defa
Kanuna göre sigortalı olanlar için ise, sigortalılık başlangıç
tarihlerine göre Kanunun geçici 6 ncı
maddesinde öngörülen gün sayıları da dikkate alınmak suretiyle uygulanır.
c)
Kanunun 28 inci maddesinin sekizinci fıkrasında belirtilen ve Kurum Sağlık
Kurulunca Çalışma Gücü ve Meslekte
Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliğine göre başka birinin
sürekli bakımına muhtaç derecede malul olduğuna karar verilen çocuğu bulunan kadın sigortalıların, Kanunun
yürürlük tarihinden sonra geçen prim gün sayılarının ¼ oranı, sigortalının prim ödeme gün
sayısına ilave edilir ve emeklilik yaş
hadlerinden indirilir.
(3) 30/4/2008 (dahil) tarihinden önce sigortalı olanların; sigortalılık
süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş gibi genel şartlara göre yaşlılık
sigortasından aylığa hak kazanma koşullarının tespitinde; 506 sayılı Kanunun
geçici 81 inci, 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu (2926 sayılı Kanun kapsamındakiler
de dahil), 2925 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddeleri esas
alınır.
(4) 2008 yılı
Ekim ayı başından önce
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı
olanlardan,
a) İlk defa sigortalı olduğu tarihte malul olanların Kanunun geçici
10 uncu,
b)
Sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlananların 506 sayılı Kanunun
geçici 87 ve Kanunun geçici 10 uncu,
c)
Maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışanların Kanunun geçici 9 uncu,
maddeleri dikkate
alınmak suretiyle yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları belirlenir.
Yaşlılık aylığı başvurusu ve istenilecek belgeler
MADDE 8 – (1) Yaşlılık aylığı bağlanması için sigortalının Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının;
a) (a) bendi
kapsamında bulunması halinde, çalıştığı işten ayrıldıktan sonra,
b) (b) bendi
kapsamında bulunması halinde, tarım işlerinde kendi adına ve hesabına
bağımsız çalışanlar hariç sigortalılığa esas faaliyetine son verip
vermeyeceğini beyan ettikten sonra,
örneği Kurumca
hazırlanan tahsis talep dilekçesi ile Kuruma başvurması şarttır.
c) (b) bendine göre sigortalı
sayılanların kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş
olması zorunludur.
(2) Tahsis talep tarihinde Kanunda yaşlılık aylığı
için belirlenen yaş ve sigortalılık süresi şartlarından birini yerine getirmemiş
olan, ancak, yerine getirilmeyen şartı tahsis
talep tarihinden itibaren 1 ay içerisinde yerine getiren sigortalının tahsis talebi, bu şartın yerine getirildiği tarih
itibariyle geçerli sayılır.
(3) Tahsis
talep dilekçesine, sigortalının bir adet belgelik fotoğrafı ile Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılardan
ilgili döneme ait aylık prim ve hizmet belgesi henüz Kuruma verilmemiş
olanlar için sigortalı işten ayrılış bildirgesi eklenir.
Yaşlılık aylığı bağlanacak sigortalılık halinin
belirlenmesi ve aylığın başlangıcı
MADDE 9 – (1) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden birden fazlasına tabi olarak çalışan
veya prim ödeyen sigortalıların yaşlılık aylığı bağlanmasına
ilişkin talepleri, sigortalılık süresi içinde en fazla sigortalılığın geçtiği
sigortalılık hali esas alınarak sonuçlandırılır. Sigortalılık hallerindeki
hizmetlerin eşitliği halinde ise, eşit sigortalılık halinin sonuncusuna göre
işlem yapılır.
(2)
2008 yılı Ekim ayı başından önce sigortalı
olup, bu tarihten sonra
aylık talebinde bulunanlardan, farklı sosyal güvenlik kurumlarına ya da
Kanunda belirtilen sigortalılık hallerinden birden fazlasına tabi olanlara
aylık bağlanmasında, Kanunla mülga 2829 sayılı Kanun hükümleri esas alınır.
(3)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen sigortalıların yaşlılık aylığı, yazılı
istek tarihini takip eden aybaşından itibaren başlar.
(4) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; (b)
bendi kapsamında geçen hizmetlerle birlikte (a) veya (c) bentleri kapsamında
yaşlılık aylığı bağlanacağı durumlarda, (b) bendi kapsamında geçen hizmetler
prim ve prime ilişkin her türlü borçların ödendiği tarih itibariyle geçerli
sayılır ve aylık, bu tarihi takip eden aybaşından itibaren başlar.
(5)
Kanunun 28 inci maddesinin dördüncü ve beşinci fıkralarında belirtilen
sigortalıların çalışma gücündeki kayıp oranları, yedinci fıkrasında
belirtilen sigortalıların erken yaşlanma durumları ile sekizinci fıkrasındaki
kadın sigortalıların malul çocuklarının sürekli bakıma muhtaç olup olmadığı Kurum
Sağlık Kurulunca tespit edilir. Bunların Kurum Sağlık Kurulu kararlarına
karşı itiraz başvurularının sonuçlandırılmasında,
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 54 üncü maddesinin birinci fıkrası ve
56 ncı madde hükümleri uygulanır.
(6) Yaşlılık
aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin
sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanların, bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim gün sayılarının dörtte biri, prim
gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş
hadlerinden de indirilir.
Sosyal güvenlik destek primi
MADDE 10 –(1) Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra;
a) İlk defa
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında sigortalı olup,
yaşlılık aylığı alanlardan, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b)
bendi kapsamında çalışmaya başlayanların, yaşlılık aylıklarının kesilmemesi
için yazılı istekte bulunanların yaşlılık aylıklarının ödenmesine devam
edilir.
b) İlk defa
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında sigortalı olup, Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışırken,
sigortalılık faaliyetine son vermeyeceğini beyan ettikten sonra yazılı
istekte bulunanlara yaşlılık aylığı bağlanır.
(2) Bu
maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında olanlardan,
tarımsal faaliyetlerde kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar hariç,
almakta oldukları veya bağlanacak yaşlılık aylıklarının % 15’i
oranında sosyal güvenlik destek primi kesilir. Yaşlılık aylığından kesilecek
olan bu tutar, Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılara ilgili yılın
Ocak ayında ödenen en yüksek yaşlılık aylığından alınabilecek sosyal güvenlik
destek priminden fazla olamaz.
(3) Aylıklarından sosyal güvenlik destek
primi kesilen sigortalılardan ayrıca kısa vadeli sigorta kolları primi alınmaz. Sosyal güvenlik destek primine tâbi
olanların primleri, aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilir. Sosyal
güvenlik destek primi ödenmiş veya bildirilmiş süreler, Kanuna göre malûllük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları prim gün sayısına ilave edilmez, Kanuna göre yaşlılık ve ölüm toptan ödemesi
yapılmaz.
(4) Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tâbi faaliyete başladığı için
Kanunun 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendine göre yaşlılık aylığı
kesilenler, tercihlerini sosyal güvenlik destek primine tabi olma yönünde,
sosyal güvenlik destek primine tabi olanlar ise tüm sigorta kollarına tabi olma yönünde değiştirebilirler.
(5) Kanunun 30 uncu maddesinin beşinci
fıkrası gereğince tercih değişikliği talebinde bulunanların bu değişikliğe
ilişkin talepleri, örneği Kurumca hazırlanan sigorta kolu tercih bildirimi
ile alınır. Bunlardan tüm sigorta kollarına tabi olmak isteyenlerin
aylıkları, bildirimin Kurum kayıtlarına geçtiği tarihi izleyen ödeme dönemi
başında kesilir. Sosyal güvenlik destek primine tabi olmak isteyenlerin
aylıkları ise, bildirimin Kurum kayıtlarına intikal tarihini takip eden ödeme
döneminden itibaren Kanunun 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendi
gereğince yeniden hesaplanmak suretiyle başlatılır.
(6) 3201
sayılı Kanuna göre borçlanılan yurtdışı hizmetlerine istinaden yaşlılık
aylığı bağlananlar hakkında sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümler
uygulanmaz.
(7) 2008 yılı
Ekim ayı başından önce sigortalı olanlar ile malullük veya yaşlılık
aylığı bağlananlar ve Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihte sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler
hakkında sosyal güvenlik destek primine tabi olma bakımından Kanunla
yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.
(8) 2008 yılı
Ekim ayı başından önce sigortalı olan kişilerin Kanunun yürürlük tarihinden
önce veya sonra aylık bağlanıp bağlanmadığına bakılmaksızın, Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten sonra;
a) Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışanların
prime esas kazançları üzerinden, kısa vadeli sigorta kolları
prim oranına % 30 oranı eklenmek suretiyle sosyal güvenlik destek primi
kesilir. % 30 oranının dörtte biri sigortalı, dörtte üçü işveren hissesidir. Bu
kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tabi olanların
prim ödeme yükümlüsü bunların işverenleridir. Sosyal güvenlik destek primine
tabi olarak çalışan sigortalının iş kazası geçirmesi veya meslek hastalığına
tutulması halinde, bu sigorta kollarından gerekli haklar sağlanır.
b) Tarımsal
faaliyetlerde kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar hariç, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendi
kapsamında çalışmaya başlayanların
sosyal güvenlik destek primleri, almakta oldukları aylıklarından kesilir.
Aylıklardan kesilecek sosyal güvenlik destek primi tutarı, 2008 yılı Ekim ayı
başından itibaren % 12, takip eden her yılın Ocak ayında bir puan artırılarak
% 15’i geçmeyecek şekilde uygulanır. Kesilecek olan bu tutar, Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılara ilgili yılın
Ocak ayında ödenen en yüksek yaşlılık aylığından alınabilecek sosyal güvenlik
destek priminden fazla olamaz.
(9) Gerek
Kanunun yürürlük tarihinden önce gerekse yürürlük tarihinden sonra sosyal
güvenlik destek primi ödenmiş veya bildirilmiş süreler Kanuna göre malullük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları prim gün sayısına ilave edilmez, toptan ödeme
yapılmaz.
Yaşlılık toptan ödemesinden yararlanma şartları ve
başvuru
MADDE 11 – (1) Yaşlılık toptan ödemesi, Kanunun
4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında sigortalı
olanlardan,
a)
Çalıştığı işten ayrılan veya işyerini kapatan,
b)
Yaşlılık aylığı bağlanması için
gerekli yaş şartını doldurduğu halde malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan,
sigortalıya yapılır.
(2) Yaşlılık toptan ödemesinden Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a) (a) bendi kapsamında bulunması halinde çalıştığı işten
ayrıldıktan sonra,
b) (b) bendi
kapsamında bulunması halinde, işyerini kapattıktan veya
devrettikten sonra,
örneği
Kurumca hazırlanan dilekçe ile ilgili üniteye başvurması şarttır. Dilekçeye, gerekli
durumlarda sigortalı işten ayrılış bildirgesi
eklenir.
İş kazası ve meslek hastalığı sigortasından sağlanan
yardımlar
MADDE 12 – (1) İş kazası ve meslek hastalığı
sigortasından tahsise bağlı yapılan ödemeler; sigortalıya sürekli iş
göremezlik geliri, hak sahiplerine ölüm geliri bağlanması, evlenme ve cenaze ödeneği ödenmesidir.
Sürekli iş göremezlik geliri
MADDE 13 – (1) Sürekli iş göremezlik geliri, iş kazası veya
meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle Kurumca
yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından
verilen raporlara istinaden Kurum Sağlık Kurulunca meslekte kazanma
gücü en az % 10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalıya
bağlanır.
(2)
Sürekli iş göremezlik durumunun tespiti için Kurum Sağlık Kuruluna;
a)
İlk işe giriş
sağlık raporu,
b) İş kazası ve meslek hastalığı bildirim belgesi,
c) Olayın
Kanuna göre iş kazası olup olmadığı veya sigortalının meslek hastalığına
yakalandığı işyerine ait çalışma şartlarını net olarak belirtir rapor ve tutanaklar,
ç) Çalışır veya çalışamaz raporu,
d) Geçici iş göremezlik ödeneği belgesi,
e) İş
kazasından sonra veya meslek hastalığının tedavisi
için başvurduğu hastanelerden alınan epikrizler,
f) Sigortalının
tedavisi tamamlanıp bulguları
sekel halini aldıktan sonra, son durumunu gösterir sağlık kurulu raporu ve
dayanağı tüm belgeler,
gönderilir.
(3) Sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilmesi için
sigortalının, örneği Kurumca hazırlanan tahsis talep dilekçesi ile ilgili
üniteye başvurması ve dilekçesine bir adet belgelik fotoğraf eklemesi gerekir. Sürekli iş
göremezlik geliri bağlanabilmesi
için, sigortalının çalıştığı işten ayrılması, iş yerini kapatması veya
devretmesi şartı aranmaz.
(4)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı
sayılanlara, sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilmesi için, kendi sigortalılığından
dolayı, genel sağlık sigortası dahil prim ve prime
ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.
Ölüm gelirine hak kazanma
MADDE 14 – (1) İş kazası veya meslek hastalığı
sonucu veya sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölen sigortalının hak
sahiplerine ölüm geliri bağlanır.
(2)
Hak sahibi olma şartlarının
belirlenmesi ile ölüm geliri bağlanması
için istenecek belgeler yönünden, bu
Tebliğin “Ölüm Aylığı” başlıklı 16 ncı maddesinde belirtilen hususlar ölüm gelirleri için de
geçerlidir.
(3)
Sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölen sigortalıların; ölüm sebebini
bildiren ve ilgili makamlarca düzenlenen onaylı ölüm tutanağı, defin ruhsatı,
gömme izin kağıdı, ölü muayene zabıt varakası, otopsi raporu veya doktor
raporu gibi belgelerin temininin
imkansız olduğu hallerde, sigortalının ölümünden önce sürekli iş
göremezliğine esas iş kazası veya meslek hastalığı dışında başka bir kaza geçirip geçirmediği ya da başka bir hastalığa yakalanıp yakalanmadığının
mahallinde tahkiki Kurumun sosyal güvenlik kontrol memurları aracılığıyla yaptırılır. Ancak, sigortalının kesin ölüm
sebebine ilişkin karar, bu belgeler ile sigortalının dosyasının tetkiki
sonucunda Kurum Sağlık Kurulunca verilir.
(4) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü, %
50 oranının altında kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken Kanunun yürürlük tarihinden sonra ölen ve ölümü
iş kazası veya meslek hastalığına bağlı
olmayan sigortalının almakta olduğu sürekli iş göremezlik geliri hak
sahiplerine paylaştırılır.
Ölüm sigortasından sağlanan yardımlar
MADDE 15 – (1) Ölüm
sigortasından sağlanan yardımlar; ölüm aylığı bağlanması, ölüm toptan ödemesi
yapılması, evlenme ve cenaze ödeneği ödenmesidir.
Ölüm aylığına hak kazanma koşulları ve
başvuru belgeleri
MADDE 16 – (1) 2008 yılı Ekim ayı başından
sonra ölen sigortalıların hak sahiplerine;
a)
En az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya,
b) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri
hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş,
olması şartıyla
ölüm aylığı bağlanır.
(2) Ölüm aylığı;
a) Ölüm
tarihinde sigortalı ile yasal evlilik bağlantısı
bulunan eşine,
b)
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve
(e) bentlerine tabi olarak iş kazası
ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasına göre çalışmaları hariç, Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan
veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan;
1) Evli olup olmadığına bakılmaksızın,
18 yaşını, ortaöğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi
halinde 25 yaşını doldurmayan erkek çocuklarına,
2) Evli olup
olmadığına bakılmaksızın, Kurum
Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirdiği tespit
edilen çocuklarına,
3) Yaşları ne
olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul
kalan kız çocuklarına,
c) Aylıkta
hak sahibi eş ve çocuklardan artan;
1)
Hissenin bulunması halinde, her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu
gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından
hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık
bağlanmamış olması şartıyla ana ve babasına,
2) Hisseye bakılmaksızın, bu bendin (1) numaralı alt
bendindeki şartları taşıyan ve 65 yaşın üstünde olan ana ve babasına,
Kanunun
34 üncü maddesindeki esaslar dahilinde bağlanır.
(3)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden
birden fazlasına tabi olarak çalışmış olan sigortalıların hak sahiplerinin
aylıkları, sigortalının en son tabi olduğu sigortalılık hali esas alınarak
bağlanır. Son sigortalılık haline göre ölüm aylığı bağlanamaması durumunda,
diğer sigortalılık hallerindeki hizmetlerine göre ayrı ayrı
değerlendirme yapılarak, aylığa hak kazanacağı sigortalılık hali esas
alınarak aylık bağlanır.
(4) Kanunun
4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların
hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için ölen sigortalının genel
sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin
her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur. Ölüm aylığı prim borçlarının
ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlar.
(5)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; (b) bendi kapsamında
geçen hizmetlerle birlikte (a) veya (c) bentleri kapsamında ölüm aylığı
bağlanacağı durumlarda, (b) bendi kapsamında geçen hizmetler prim ve prime
ilişkin her türlü borçların ödendiği tarih itibariyle geçerli sayılır ve
aylık, bu tarihi takip eden aybaşından itibaren başlar.
(6) Ölüm
aylığı bağlanabilmesi için hak sahiplerinin örneği Kurumca hazırlanan tahsis talep dilekçesi ile Kurumun ilgili ünitesine başvurması şarttır.
Tahsis talep dilekçesine;
a)
18 yaşını doldurmayanlar hariç, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20
yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan erkek çocukların
ilgili öğretim kurumundan alacakları öğrenci belgesi,
b) 15 yaşından küçük çocuklar
hariç olmak üzere bir adet belgelik fotoğraf,
c) Malul çocuklar için sağlık
kurulu raporu,
d) Ana ve
babaların hak sahipliği konusunda Kurumca çıkarılan tebliğde belirtilen
belgeler,
eklenir.
Kanunun 60 ıncı maddesine göre
Kurumca belirlenecek test yöntemleri geliştirilinceye kadar hak sahibi ana ve
babanın her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari
ücretin net tutarından az olduğunu belirten imzalı taahhütname vermesi ile
ana ve babaya aylık bağlanmasını müteakip Kurumca gerekli görüldüğü hallerde,
her türlü kazanç ve irattan elde etmiş oldukları gelirlerinin asgari ücretin
net tutarından az veya fazla olduğuna dair sosyal güvenlik kontrol memurunun
değerlendirmesini içeren rapor
istenir.
Ölüm toptan ödemesine hak kazanma
koşulları ve başvuru
MADDE 17 – (1) Ölüm toptan ödemesi, sigortalının ölümü ile ölüm
aylığı bağlanmasına ilişkin şartların oluşmaması durumunda, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; (a) bendi kapsamında sigortalı ise kendi adına
bildirilen, (b) bendi kapsamında ise ödediği malûllük, yaşlılık ve ölüm
sigortaları primlerinin güncellenerek hak sahiplerine ödenmesidir.
(2) Kanunun 36 ncı maddesi gereğince, ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm
aylığı bağlanamaması durumunda, ölüm tarihi esas alınmak kaydıyla 31 inci
maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan tutar, sigortalının eşine, çocuklarına, ana ve babasına Kanunda belirtilen hisseler oranında
paylaştırılır.
(3) Ölüm toptan ödemesinden yararlanılması için hak
sahiplerinin Kurumca hazırlanan tahsis talep dilekçesi ile ilgili üniteye
müracaatı şarttır. Dilekçeye, 18
yaşını doldurmayanlar hariç, ortaöğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek
öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan erkek çocukların ilgili öğretim
kurumundan alacakları öğrenci belgesi eklenir.
(4) Sigortalının toptan ödeme tutarına, varsa hizmet
borçlanmaları ile isteğe bağlı sigorta primleri dahil
edilir. Ancak, kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası
primleri toptan ödeme yoluyla ödenmez.
(5) Toptan ödeme tutarı, sigortalının hak sahibi eş,
çocuk, ana ve babasına ölüm aylığı bağlanması sırasında uygulanan oranlara
göre dağıtılır. Toptan ödeme yapıldıktan sonra artan tutar olursa, sigortalının
ölümünden sonra doğan veya soy bağı düzeltilen veya babalığı hükme bağlanan
çocuklarına da toptan ödeme yapılır. Hak sahibi eş ve çocuklara yapılacak
toptan ödemelerin toplamı, toptan ödenecek miktarı geçemeyeceğinden, bu
sınırın aşılmaması için gerekirse, hak sahibi kimselerin hisselerinden
orantılı olarak indirim yapılır.
Evlenme ödeneği
MADDE 18 – (1) Evlenme ödeneği, ölüm geliri
veya aylığı almakta iken evlenen ve bu nedenle aylığı kesilen kız çocuklarına
bir defaya özgü olmak üzere, evlenme tarihindeki gelir ve aylığının iki
yıllık tutarı olarak ödenir.
(2) Evlenme
ödeneğinin ödenmesi için hak sahibi kız çocuğunun bir dilekçe ile Kurumun
ilgili ünitesine başvurması
gerekir. Evlenme tarihi nüfus kütüğüne işlenmemişse, dilekçeyle birlikte, evlenme
cüzdanının bir örneğinin de Kuruma verilmesi zorunludur.
(3) Evlenme ödeneği
verilen kız çocuklarının, gelir ve aylıkları, evlenme tarihini izleyen ödeme
dönemi başından itibaren durdurulur. Gelir ve aylıkların durdurulduğu
tarihten iki sene sonra da kesilir, varsa diğer hak sahiplerinin gelir ve
aylıkları, gelir ve aylığın kesildiği tarihten itibaren yükseltilir.
Cenaze
ödeneği
MADDE 19 – (1) Cenaze ödeneği;
a) İş kazası veya meslek
hastalığı sonucu,
b) Sürekli iş göremezlik
geliri, malullük veya yaşlılık aylığı almakta iken,
c) Kendisi için en az 360
gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş
iken,
ölen sigortalının ailesine verilir. Bu fıkranın (c) bendine
istinaden verilecek cenaze ödeneğinde ölüm tarihinde sigortalı olma şartı
aranmaz.
(2) Cenaze ödeneği sigortalının sırasıyla eşi, yoksa
çocuklarına, o da yoksa ana veya babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir. Cenazenin
bu kişiler dışında gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırıldığının
belgelenmesi durumunda, masraflar gerçek veya tüzel kişilere ödenir.
(3) Cenaze
ödeneği verilebilmesi için, hak sahiplerince ölüm tarihini belirten bir
dilekçe ile Kuruma başvurulması gerekir. Sigortalının
ölüm tarihi nüfus kütüğüne kaydedilmemişse dilekçeyle
birlikte sigortalının ölüm tarihini belirten ilgili makamlarca usulüne
göre düzenlenen bir belgenin Kuruma verilmesi gerekir.
(4) Cenaze ödeneği, Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanı tarafından onaylanan tarife üzerinden ödenir.
Malullük ve
ölüm sigortası bakımından üçüncü kişinin sorumluluğu
MADDE 20 – (1) Üçüncü bir kişinin kastı
nedeniyle malûl olan sigortalıya veya ölümü halinde hak sahiplerine, Kanun uyarınca bağlanacak aylığın başladığı
tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı,
Kurumca zarara sebep olan üçüncü kişilere rücu
edilir. Üçüncü kişiler peşin sermaye değerinin yarısından kusurları oranında
sorumludurlar.
(2) Malullük veya ölüm hali, kamu görevlilerinin veya er ve
erbaşlar ile kamu idareleri tarafından görevlendirilen diğer kişilerin
vazifelerinin gereği olarak yaptıkları fiiller sonucu meydana gelmiş ise bu
fiillerden dolayı haklarında kesinleşmiş mahkûmiyet kararı bulunanlar hariç
olmak üzere, sigortalı veya hak sahiplerine yapılan ödemeler veya bağlanan
aylıklar için Kurumca, kurumuna veya ilgililere rücu
edilmez.
Kanuni temsilciler, vekiller ve yabancı
uyrukluların tahsis başvuruları
MADDE 21 –(1) Kanunun
öngördüğü yardım veya tahsisin
yapılabilmesi için; sigortalı ve hak sahiplerinden reşit ve ergin
olmayanların kanuni temsilcilerinin yazılı istekte bulunmaları şarttır.
(2) Sigortalı veya hak sahiplerinin vekilleri tarafından yapılacak yazılı
taleplerde, Kurumca verilecek ödenekler ile bağlanacak
gelirler veya aylıklar için başvurma
yetkisi bulunduğunu açıkça belirten ve noterlikçe onaylanmış vekaletnamenin ibraz edilmesi gerekir.
(3) Yabancı uyruklu
sigortalılarla, bunların hak sahipleri için nüfus cüzdanının
fotokopisi yerine, bunların hüviyetlerini gösteren ve 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus
Hizmetleri Kanununa göre yetkili makamlar tarafından düzenlenerek verilen yabancılara
ait yerleşim yeri belgesi Kuruma ibraz edilir. Hak sahibi yabancılar, hak
sahibi olduklarını Kurumca istenecek belgelerle ispatlar.
Zamanaşımının
Uygulanması
MADDE 22 – (1) Kanunda aksine
hüküm bulunmayan hallerde, iş kazası veya meslek hastalığı ve ölüm hallerinde
bağlanması gereken gelir ve
aylıkların, hakkın kazanıldığı tarihten itibaren
beş yıl içinde istenmeyen kısmı zamanaşımına uğrar. Diğer bir ifadeyle, gelir
ve aylıkların hak kazanıldıkları tarihten itibaren beş yıl içerisinde
istenilmemesi halinde, talep tarihinden geriye doğru gidilerek beş yıllık
kısmı sigortalı ve hak sahiplerine ödenir. Geriye kalan kısım ise
zamanaşımına uğrar.
(2) Kuruma
müracaat etmemenin haklı bir sebebe dayandığını ispat edenler hakkında, zamanaşımına ilişkin hükümler uygulanmaz ve
hak edilen gelir ve aylıklar ödenir.
(3) Bağlanan
gelir ve aylıklardan herhangi bir döneme ilişkin gelir veya aylığını belirli
bir süre almayanların, alınmayan gelir ve aylıkları, talepleri halinde
herhangi bir zamanaşımı süresi uygulanmadan ödenir.
(4) Kısa
vadeli sigorta kollarından ve ölüm sigortasından hak kazanılan gelir ve aylık
dışındaki diğer haklar, hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl içinde
istenmezse düşer. Bu haklar, cenaze ve evlenme ödenekleri ile ölüm toptan
ödemesidir.
(5) Sigortalının
yargı kararıyla gaipliğine karar verilmesi halinde, hak sahiplerine bağlanacak gelir ve aylıklarla yapılacak toptan
ödemeler ve genel sağlık sigortasına ait alacakların zaman aşımı süresi,
gaipliğe ilişkin kararın kesinleştiği tarihte başlar.
Yürürlük
MADDE 23- (1) Bu
Tebliğ 2008 yılı Ekim ayı başında yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 24 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Sosyal Güvenlik Kurumu
Başkanı yürütür.
|