Son günlerin eğitim çalışanlarını en çok huzursuz eden uygulamalarından biri de ihtiyaç fazlası(norm fazlası) öğretmenlerin durumları ile ilgili olarak yapılan uygulamalardır. Uygulama ilden ile bazı farklılıklar arz etse de genel olarak sıkıntılı bir süreç olarak karşımızda durmaktadır.
16/7/1999 tarihli ve 99/13184 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurumların Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelik çerçevesinde okul ve kurumlarda normlar tespit edilmekte ve bu kadrolarda görev yapan öğretmenlerden fazlalık durumda olanların yer değiştirmesi istenmektedir. Bu tespit işlemleri söz konusu yönetmeliğin 18.maddesi çerçevesinde yapılmaktadır. Yönetmeliğin 18.maddesi 22.02.2011 tarih ve 27854 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurumların Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’ in 6.maddesiyle değiştirilmiş ve; “MADDE 18 − Okul ve kurumların norm kadro sayılarının bu Yönetmelikte yer alan norm kadro kriterleri çerçevesinde değişmesi halinde bu değişikliğe konu olan okul ve kurumların norm kadro sayıları Haziran-Eylül aylarında 16 ve 17’nci maddeler doğrultusunda yeniden belirlenir. Yeni okul ve kurum veya yeni derslik açılması halinde, bu okul ve kurumların norm kadroları Haziran-Eylül ayları beklenmeksizin belirlenir. Bakanlık gerek gördüğü zamanlarda bu aylar dışında da okul ve kurumların norm kadro sayılarını yeniden belirleyebilir.
Ancak, bu Yönetmelikte belirtilen kriterler çerçevesinde herhangi bir şekilde okul ve kurumların mevcut yönetici ve öğretmen norm kadro sayılarının azalması halinde norm fazlası yönetici ve öğretmenlerin belirlenmesi işlemleri, ilgili atama ve yer değiştirme yönetmeliğine göre yapılır.
Şeklinde yeniden düzenlenmiş norm kadroların tespitinin Haziran-Eylül aylarında belirleneceği(güncelleneceği) hükme bağlanmıştır. Nitekim MEB Eylül ayı sonu itibarıyla güncellemeleri yapmış ve sistemi kapatmıştır. Norm kadro tespiti sürecindeki yanlışlıklar ve özellikle seçmeli derslerin sonradan seçilmesi ile oluşan norm kadroya esas ders saati sayılarındaki değişmeler sisteme ve dolayısıyla norma yansıtılmamıştır. Bu yüzden tespit edilmiş norm sayıları çok sağlıklı ve doğru değildir. Bu sağlıksız ve şu an itibarıyla çok farklılaşmış bilgiler üzerinden norm uygulaması yapılması son derece yanlıştır. Nitekim 07.11.2012 tarihinde yazdığımız Norm kadro uygulamaları konulu yazımızda MEB’İ uyarmış ve norm kadro ile ilgili uygulamaların bu yıl yapılmamasını talep etmiştik. Yazımızda; “Bilindiği gibi 4+4+4 Eğitim sistemi geçtiğimiz yıl kanunlaşarak içinde bulunduğumuz eğitim ve öğretim yılında uygulanmaya başlanmıştır. Sistem değişikliği ile birlikte ders dağıtım çizelgelerinde de değişiklikler yapılmış, haftalık ders saatleri kademeli olarak artırılmaya başlanmıştır. Bu kademeli uygulama önümüzdeki yıllarda da devam edeceğinden norm kadro belirlemelerine esas ders saatleri değişkenlik göstermeye devam edecektir. Ayrıca 4+4+4 sistemi uygulamaları, alan değişikliği uygulamaları yapılırken norm güncellemeleri henüz yapılmadan bu uygulamalar hayata geçirilmiş sonradan yapılan güncellemelere göre norm kadro fazlası uygulaması yapıldığı için bir kısım öğretmenlerimiz fazlalık durumuna düşürülerek mağdur edilmiştir. Sistem nedeniyle mağdur edilen bu öğretmenlerimizden şimdi norm kadro fazlası oldukları gerekçesiyle yer değiştirmeleri istenmektedir. ”diyerek probleme dikkat çekmiş ve norm sayılarında yıl sonuna kadar olabilecek değişmeleri gündeme getirmiştik. Ancak MEB, sistemin içinde olan ve problemleri daha ortaya çıkmadan tahmin edebilecek kadar yapıyı bilen bizlerin uyarılarını dikkate almak yerine ,yine bildiğini okumuş, illere norm uygulamalarının yapılması talimatı vermiştir.
İhtiyaç fazlası öğretmenlerin yer değiştirmeleri 06.05.2010 tarihli Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama Ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 41.maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu madde;
İhtiyaç fazlası öğretmenlerin yer değiştirmeleri MADDE 41 – (1) Eğitim kurumunun ya da bölümün kapanması, program değişikliği, Talim ve Terbiye Kurulunun öğretmenliğe atanacakların tespitine ilişkin kararıyla ders kaldırılması ya da norm kadro esasları gereğince yapılacak düzenlemeler sonucu öğretmen fazlalığı oluşması hâlinde; eğitim kurumunun ya da bölümün kapatılması veya program değişikliği sonucunda bu eğitim kurumlarında görevli öğretmenler, yeni eğitim kurumu açılarak öğrencilerin taşınması hâlinde bu eğitim kurumlarına, öğrenci azlığı nedeniyle kapatılan eğitim kurumlarında ya da bölümlerde görevli olanlar ise açık norm kadro bulunması hâlinde öncelikle öğrencilerin taşındığı eğitim kurumları olmak üzere il içinde alanlarında ihtiyaç duyulan eğitim kurumlarına özür durumları ve tercihleri de dikkate alınmak suretiyle atanırlar.
(2) Bu şekilde yapılan atamalarla fazlalığın giderilememesi hâlinde bu durumdaki öğretmenler tercihleri de dikkate alınmak suretiyle öncelikle il içinde alanlarında ihtiyaç duyulan eğitim kurumlarına atanırlar. Bunlardan il içinde alanlarında ihtiyaç bulunmayanlar, bulundukları ilde çalışılması gereken süre şartı aranmaksızın tercihleri doğrultusunda yer değiştirme döneminde il dışına atamaları yapılabilir. Bunlardan zorunlu çalışma yükümlülüğü bulunanlar, alanlarında ihtiyaç bulunan zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanlarına atanırlar.
(3) Herhangi bir nedenle istihdam alanı daralan öğretmenler ile görevli oldukları eğitim kurumlarında norm kadro esasları çerçevesinde öğretmen norm kadro sayısının azalması üzerine hizmet puanı üstünlüğüne göre yapılacak değerlendirme sonucunda hizmet puanı en az olandan başlamak üzere norm kadro fazlası olarak belirlenir. Norm kadro fazlası olarak belirlenen bu öğretmenler; öncelikle görevli oldukları yerleşim yerindeki ya da ilçedeki eğitim kurumları olmak üzere il içinde alanlarında norm kadro açığı bulunan eğitim kurumlarına tercihleri de dikkate alınarak hizmet puanı üstünlüğüne göre atanırlar.
(4) Genel hayatı etkileyen deprem, sel, yangın ve benzeri doğal afetler nedeniyle olağanüstü durumların oluştuğu yerlerdeki eğitim kurumlarının öğretmen ihtiyacı öncelikle bu madde kapsamında bulunan ihtiyaç fazlası öğretmenlerle karşılanır. İhtiyacın bu şekilde karşılanamaması durumunda valiliklerce gerekli önlemler alınır.
(5) Bu madde kapsamında il içinde yapılan atamalarla fazlalığın giderilememesi durumunda valiliklerce fazlalığın giderilmesine yönelik il içinde yapılacak yer değiştirmeler, zamana bağlı olmaksızın en geç mart ayı sonuna kadar tamamlanması gerekmektedir. Bu şekilde yapılacak yer değiştirmeler, duyurusu yapılan eğitim kurumlarına öğretmenlerin tercihleri de dikkate alınarak hizmet puanı üstünlüğüne göre yapılır. Fazla konumdaki öğretmenlerden herhangi bir kuruma atanmak üzere başvuruda bulunmayanların görev yerleri, il içinde valiliklerce isteklerine bakılmaksızın belirlenir. şeklindedir. bu fıkrada daha önce yer alan “ancak öğretim yılının başladığı tarihten itibaren” ibaresi 21/7/2012 tarih ve28360 sayılı Resmi Gazetede yapılan yönetmelik değişikliği ile madde metninden çıkarılmış, bu durum MEB’e Mart ayı sonuna kadar ”zamana bağlı olmaksızın “ hareket etme imkanı vermiştir. MEB yönetmelik değişikliğinin kendisine verdiği hareket serbestisini adeta “ demokles’in kılıcı ”gibi eğitim çalışanlarının üzerinde tutarak insanları mağdur eden norm uygulamaları yapmaya başlamıştır. Türk Eğitim Sen olarak yönetmeliklerin verdiği hakların sürekli öğretmenlerin aleyhine ve onları mağdur etmek için adeta bir fırsat olarak değerlendirilmesini gerçekten anlamakta zorluk çekiyoruz.
Özellikle yönetmelik maddesinde yer alan norm fazlası öğretmenin, öncelikle bulunduğu yerleşim yeri içerisinde değerlendirilmesi ve özrünün de dikkate alınarak atamalarının yapılması noktasında gerekli hassasiyetin gösterilmediğini görmekteyiz.” Ben yaptım oldu” mantığı ile yapılan bu norm kadro uygulamaları yargıdan peş peşe dönmektedir. Nitekim Eskişehir 1. İdare Mahkemesi 2012/1006 sayılı dosyada, Eskişehir 2. İdare Mahkemesi 2012/936 sayılı dosyada vermiş olduğu yürütmeyi durdurma kararlarında yargı; “hizmet puanı üstünlüğü”, “münhal durumdaki eğitim kurumlarının tamamının ilan edilmediği ve tercihlerine sunulmadığı” ve “eş özründen Eskişehir’e gelen öğretmenlerin özür durumlarına ilişkin aile bütünlüğüne aykırı yapılan re’sen atamanın, hukuka ve mevzuata aykırı olduğunu” açıkça ifade etmiştir.
Türk Eğitim-Sen olarak bir kez daha MEB’i norm uygulamalarında ve diğer her türlü uygulamalarında daha insan merkezli ve daha öğretmen merkezli düşünmeye davet ediyoruz.
