Ülkemizde doğrudan alınan vergilerin oranı %30’lar düzeyinde iken dolaylı vergilerin oranı %70’ler seviyesine tırmandı.
Devlet doğrudan gelir ve kurumlar vergisini toplayamıyor vatandaş günlük kullanımda pek çok mal ve hizmet için yüksek tutarlarda vergi ödüyor.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de bunu itiraf ederek direk vergileri toplayamadıkları için dolaylı vergilerin oranının çok yüksek olduğunu söyledi.
Bakan Şimşek “Türkiye’de gelir ve kurumlar vergisinin milli gelire oranı düşük. Sözgelimi Danimarka gibi ülkelerde milli gelir 100 lira kabul edildiğinde insanlardan 29 lira gelir ve kurumlar vergisi alınıyor. Türkiye’de ise gelir ve kurumlar vergisinin milli gelire oranı %5,6 oldu. Yani Türkiye Doğrudan çok az toplayabildi. … bu arada ne yapıyor hükümetler. Dolaylı olarak vergi topluyoruz” diyerek akaryakıt ve diğer tüketim maddelerinden alınan dolaylı vergilerin yüksek olduğunu kabul etti.
Dolaylı vergilerin yüksekliği, günlük yaşama olumsuz etkilerinin yanı sıra vergideki adaletsizliği de artırıyor. Mevcut uygulamada çok kazananlar genellikle az, az kazananlar da çok vergi ödemek zorunda kalıyor.
Bu tablo içinde, en adil vergileme araçları olan gelir ve kurumlar vergisi tahsilatı düşerken, katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, özel işlem vergisi gibi vergiler de ise sistemde çok daha fazla yer tutmaya başlıyor.
Hükümet kurumlar vergisini %30 dan %20’ye düşürürken dar ve sabit gelirliden aldığı vergileri yüksek tutmanın yanında tüketim maddelerinden alınan dolaylı vergileri de yüksek tutarak yoksullukla mücadele eden dar ve sabit gelirliyi dolaylı vergilerle daha da eziyor.
2010 yılında , Gelir Vergisi’nden 42 milyar 927 milyon lira gelir elde edilmesi hedefleniyor. Bunun çok büyük bölümünü de işçi ve memur ödüyor. Holding sahipleri, doktor, avukat gibi serbest meslek erbabı, faiz geliri elde edenler ve diğer beyannameli gelir vergisi mükelleflerinin ödemeleri beklenen vergi ise 2 milyar 283 milyon lira düzeyinde.
2010 yılı içinde toplanması öngörülen kurumsal vergisi tutarı da 20 milyar 71 milyon lira olarak belirlendi. Buna karşılık, devlet sadece akaryakıt ürünleri ve doğal gaz kullanımıyla vatandaştan 30 milyar 695 milyon lira Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) almayı planlıyor.
Hükümet paradan para kazananlardan vergi toplayamazken fatura yine sabit gelirliye kesiliyor.
Bazı ürünlerin satış fiyatları ile vergi yükleri şöyle:
AKARYAKIT ÜRÜNLERİ: Kurşunsuz benzin Litre-95 oktan -Satış fiyatı 3,65 TL -ÖTV tutarı 1,8915 TL -KDV tutarı 0,5566 TL -Toplam vergi 2,4481 TL -Vergi yükü Yüzde 67,07 Motorin-Litre -Satış fiyatı 3,04 TL -ÖTV tutarı 1,3045 TL -KDV tutarı 0,4636 TL -Toplam vergi 1.7681 TL
-Vergi yükü Yüzde 58,16
Otogaz-Kilogram
-Satış fiyatı 1,98 TL
-ÖTV tutarı 1,2780 TL -KDV tutarı 0,3019 TL -Toplam vergi 1,5799 TL
-Vergi yükü Yüzde 79,79
MOTORLU TAŞITLAR:
1.600 motor 1 otomobil
-Vergi öncesi fiyat 30.221,45 TL
-ÖTV tutarı 11.181,94 TL -KDV tutarı 7.452,61 TL -ÖTV KDV 18.634,55 TL
-Motorlu Tştlr Ver 324,00 TL
-Plaka 420,00 TL
-Toplam vergi 18.958,55 TL -Vergi yükü Yüzde 38,22
-Satış fiyatı 49.600,00 TL
TELEFON KONUŞMA ÜCRETLERİ:
48 liralık bir cep telefon faturası
-Konuşma ücreti 7,89 TL
-Aylık ücret 24,47 TL
-Diğer ücretler 0,51 TL -Ücretler toplamı 32,87 TL -KDV tutarı 5,92 TL -Özel İletişim Ver. 7,89 TL -Diğer vergi, harç ve fonlar 1,00 TL -Toplam vergi 14,81 TL
-Vergi yükü Yüzde 31,04
-Toplam fatura 47,70 TL
17 liralık bir ev telefonu faturası
-Kullanım ücreti 1,33 TL -Aylık ücret 11,15 TL -Diğer ücretler 0,38 TL -Ücretler toplamı 12,86 TL -KDV tutarı 2,31 TL -Özel İletişim Ver. 1,93 TL -Toplam vergi 4,24 TL -Vergi yükü Yüzde 24,80 -Toplam fatura 17,10 TL TÜTÜN MAMULLERİ: 7 liralık sigaralar -ÖTV tutarı 4,41 TL -KDV tutarı 1,067 TL -Toplam vergi 5,4775 TL -Vergi yükü Yüzde 78,25
