Türkiye Kamu-Sen Araştırma Geliştirme Merkezi’nin yaptığı araştırma, emekli olmayı düşünen memurların kâbusu, düşük ücret ve emekli ikramiyesindeki adaletsizlikleri ortaya koydu. Araştırmaya göre bir memur kendisiyle aynı şartlardaki bir işçiden yarı yarıya daha az emekli maaşı ve emekli ikramiyesi alıyor.
Türkiye’de memur emeklileri büyük bir haksızlığa uğruyor. Devlet memurlarının çalışırken aldıkları maaş ile emeklilik maaşları arasında çok büyük farklılık var. Memurlara çalışırken döner sermaye, ek ödeme, ek ders ücreti gibi ödemeler yapılırken; bu tür ödemeler prime esas kazançtan sayılmıyor ve emekliliklerinde de bu ödemeler maaşlarına dâhil edilmiyor. Yapılan bu tür ödemelerin emeklilik maaşlarına yansımaması, memurların çalışırken aldıkları maaş ile emekli maaşları arasında büyük bir uçurumun oluşmasına sebebiyet veriyor. Bu nedenle, devlete yıllarca hizmet etmiş memurların emekliliklerinde yoksulluk sınırının altında maaş almaları kaçınılmaz son oluyor.
5510 sayılı Kanun, işçiler ile memurlar arasında sosyal güvenlik ve emeklilik hakkı bakımından eşitlik getirmek amacıyla çıkarılmış olsa da Kanun, memurların haklarını budayarak işçilerle eşitledi ancak emeklilikte memurlar aleyhine ortaya çıkan bu durumu düzeltmedi. Türkiye Kamu-Sen Ar-Ge Merkezi yaptığı bir araştırma ile memur emeklilerinin içler acısı halini ve yaşanan bu adaletsizliği ortaya koydu.
Araştırmada çeşitli statülerde görev yapan memurlar ile işçilerin emekli maaşları ve ikramiyeleri karşılaştırıldı. Buna göre çalışırken brüt maaşları ve çalışma süreleri aynı olan bir memur ile işçinin emekli olması durumunda, işçilerin emekli maaşının memurdan %15 ile %60 oranında daha fazla olduğu ortaya çıktı.
Benzer durum emekli ikramiyelerinde de görülüyor. Özellikle memurların emekli ikramiyesi hesaplanırken 30 yıldan sonraki çalışmalarının dikkate alınmaması nedeniyle, 30 yılın üzerinde kamu hizmeti bulunan memurlar, işçilere oranla yarı yarıya daha az emekli ikramiyesi alıyorlar.
Türkiye Kamu-Sen Ar-Ge Merkezi’nin araştırmasında öne çıkan rakamlar şu şekilde:
35 yıl çalışmış, ek ders ücretini tam olarak alan, ek ödeme ve sosyal yardımlardan faydalanan ve brüt ücreti 3.347,17 TL olan bir öğretmenin emekli olduğunda alacağı emekli maaşı 1.681,05 TL iken, aynı şartlardaki bir işçinin emekli maaşı 2.214,06 TL.
Buna göre öğretmen brüt maaşının ancak %50’si kadar emekli maaşı alabilirken, işçi brüt maaşının %66’sı kadar emekli maaşı alıyor.
35 yıllık kamu hizmetinin ardından 55.024 TL emekli ikramiyesine hak kazanan bir öğretmene karşılık işçinin alacağı emekli ikramiyesi (kıdem tazminatı) ise tam 104.400 TL.
Buna göre brüt maaşı ve çalışma süreleri aynı olan bir işçi, bir öğretmenden 533 TL daha fazla emekli maaşına hak kazanıyor ve 49.376 TL daha fazla emekli ikramiyesi elde ediyor.
Brüt maaşı 3.920,8 TL olan bir mühendis ise 35 yıl çalışmanın ardından 2.076,45 TL emekli maaşı alırken, aynı durumdaki işçinin emekli maaşı 2.692,3 TL olarak belirleniyor.
Kamuda çalışan mühendis 68.874 TL emekli ikramiyesi alıyor. Brüt maaşı ve çalışma süresi aynı olan bir işçinin alacağı ikramiye ise 108.692 TL’yi buluyor.
Kamuda çalışan mühendise brüt maaşının % 53’ü oranında emekli maaşı bağlanırken, kamudaki mühendis, kendisiyle aynı şartları taşıyan işçiye göre aylık 615,85 TL daha az emekli maaşı alıyor. Emekli ikramiyesindeki fark ise 39.818 TL’yi buluyor.
Devlet hastanelerinde görev yapan, döner sermaye ve ek ödemeden faydalanan ve brüt 6.575,86 TL ücret alan bir doktor ile aynı tutarda brüt maaşı olan ve özel hastanelerde çalışan bir doktorun emekli maaşı ve emekli ikramiyesinde de büyük oranda farklılıklar oluşuyor.
Buna göre 35 yıllık çalışma süresinin ardından kamudan emekli olan bir doktor 2.826,99 TL emekli maaşına hak kazanıyor. Bu doktorun aynı şartlarda özel hastaneden emekli olması durumunda ise emekli maaşı 4.551,21 TL’yi buluyor.
Kamu hastanelerinden emekli olması durumunda ancak 68.873 TL emekli ikramiyesi alabilen bu doktor, özel hastaneden emekli olması halinde ise kıdem tazminatı tavanı olan 108.692 TL emekli ikramiyesine hak kazanıyor.
Böylece kamudan emekli olan doktor, özel sektördekine göre aylık tam 1.724 TL daha az emekli maaşı almış oluyor.
Brüt maaşı 2.644 TL olan bir memur ise 1.475,82 TL emekli maaşı, 47 bin 836 TL emekli ikramiyesi alırken, aynı durumdaki işçinin emekli maaşı 1.799,48 TL’yi, emekli ikramiyesi ise 83 bin 828 TL’yi buluyor.
Kamuda görev yapan, sosyal yardımlar ve ek ödemelerle birlikte brüt maaşı 2.142,73 TL olan bir hizmetli ancak brüt maaşının %59’u kadar yani 1.262,11 TL emekli maaşı alırken; benzer şartlar taşıyan işçinin emekli maaşı 1.448,01 TL olarak belirleniyor.
Kamuda görev yapan hizmetlinin alacağı 40.350 TL emekli ikramiyesine karşılık, işçi 66.388 TL emekli ikramiyesi alıyor.
Türkiye Kamu-Sen Sorunun Çözümü İçin Dilekçe Kampanyası Başlattı
Yaşanan bu adaletsizliğe dikkat çeken Türkiye Kamu-Sen Genel Başkanı İsmail KONCUK, yaptığı basın açıklamasında: “Memur ile işçinin emeklilik maaşı ve ikramiyeleri arasındaki bu adaletsizlik kabul edilemez boyutlardadır. Biz işçilerimizin emekli maaşlarının ve kıdem tazminatlarının yüksekliğini değil, memurlarımızın emekli maaşı ve ikramiyelerinin düşüklüğünü ve yaşanan adaletsizliği dile getiriyoruz.
Türkiye Kamu-Sen Ar-Ge Merkezinin yaptığı araştırmalar sonucunda memur ve işçinin emekli olmaları durumunda aralarında yaşanan gelir kayıpları gözler önüne serilmiştir. Memurun emekli olmasıyla birlikte gelirinde yaşanan bu düşüş, memurlar için emekliliği bir kâbusa dönüştürmektedir. Memurlarımız, mutlu bir emeklilik hayali kuramamakta, emekli olanların çoğu, geçimini sağlamak için ikinci bir iş aramaktadır. Geçim sıkıntısı, memurun emekli olmasının önündeki en büyük engel. Daha çocuğunun üniversite masrafları bitmeden, oğlunu evlendirmeden emekli olmak istemeyen kamu çalışanını bu tablo karşısında kim haksız bulabilir?
Çalışanları arasında ücret adaletsizliğini gidermek zorunda olan hükümet, işçi-memur ayrımında yaşanan bu adaletsizliği görmelidir.” dedi.
Emekliliği Kabusa Dönüşecek Bütün Memurlara Ulaşılması Hedefleniyor
Bu arada Türkiye Kamu-Sen, yaşanan bu adaletsizliğe “dur” demek için Türkiye genelinde bir dilekçe kampanyası başlattı. 15 Nisan 2013’e kadar sürecek olan kampanya dâhilinde tüm kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan kamu görevlileri, emeklilikte yaşanan aksaklıkları ve adaletsizlikleri içeren dilekçeleri imzalayarak sorunun çözülmesini isteyecekler. Yurt genelinde toplanacak dilekçeler, 16 Nisan’da tüm Türkiye’de eş zamanlı yapılacak basın açıklamalarının ardından Başbakanlık’a gönderilecek.
Türkiye Kamu-Sen Genel Başkanı İsmail Koncuk, dilekçe kampanyasıyla, emekliliği kâbusa dönüşecek 2 milyon memurun tamamına ulaşmayı hedeflediklerini ve kampanya sonunda işçilerle memurlar arasındaki bu adaletsizliğin giderileceğini umduklarını belirtti.
İşçi ve Memurların Emeklilik Hakları
(Memurlar için: Ek ödeme, döner sermaye, ek ders gibi ek ödemlerden kanunun belirttiği ölçülerde faydalanan ve aile ve çocuk parası alan)
Hizmetli (8/2)
35 Yıl Hizmet
İlköğretim Mezunu
İşçi
35 Yıl Çalışma
Fark
(TL)
Fark
(%)
Brüt Maaş
2.142,73 TL
2.142,73 TL
0
0
Emekli Maaşı
1.262,11 TL
1.442,01 TL
179,9 TL
14,3
Emekli İkramiyesi
40.351,00 TL
66.388,00 TL
26.037,00 TL
64,5
Memur (1/4)
35 Yıl Hizmet
Üniversite Mezunu
İşçi
35 Yıllık Çalışma
Fark
(TL)
Fark
(%)
Brüt Maaş
2.644,82 TL
2.644,82 TL
0
0
Emekli Maaşı
1.475,82 TL
1.799,48 TL
323,66 TL
21,9
Emekli İkramiyesi
47.836,00 TL
83.028,00 TL
35.192,00 TL
73,6
Öğretmen (1/4)
35 Yıl Hizmet
Üniversite Mezunu
İşçi
35 Yıllık Çalışma
Fark
(TL)
Fark
(%)
Brüt Maaş
3.347,17 TL
3.347,17 TL
0
0
Emekli Maaşı
1.681,05 TL
2.214,06 TL
533,01 TL
31,7
Emekli İkramiyesi
55.024,00 TL
104.400,00 TL
49.376,00 TL
89,7
Mühendis (1/4)
35 Yıl Hizmet
Üniversite Mezunu
Özel Sektör (Mühendis)
35 Yıllık Çalışma
Fark
(TL)
Fark
(%)
Brüt Maaş
3.920,28 TL
3.920,28 TL
0
0
Emekli Maaşı
2.076,45 TL
2.692,30 TL
615,85 TL
29,7
Emekli İkramiyesi
68.874,00 TL
108.692,00 TL
39.818,00 TL
57,8
Uzman Doktor (1/4)
35 Yıl Hizmet
Üniversite Mezunu
Özel Sektör (Doktor)
35 Yıllık Çalışma
Fark
(TL)
Fark
(%)
Brüt Maaş
6.575,86 TL
6.575,86 TL
0
0
Emekli Maaşı
2.826,99 TL
4.551,21 TL
1.724,22 TL
61,0
Emekli İkramiyesi
68.874,00 TL
108.692,00 TL
39.818,00 TL
57,8
GENEL BAŞKAN DİLEKÇE KAMPANYASI HAKKINDA BİLGİ VERDİ
