Bu bağlamda Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılmakta olan Devlet Parasız ve Yatılılık ve Bursluluk sınavı için başvuran öğrencilerden para alınmasının, Anayasa’nın devletin temel amaç ve görevlerini düzenleyen 5’inci maddesine, eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevini düzenleyen 42. maddesine aykırı olduğu düşüncesiyle Zonguldak Şubemizce dava açılmıştı. Danıştay 8. Dairesi, “Maddi imkânlardan yoksun olan başarılı örgencilerin eğitimlerini sürdürebilmelerini sağlama amacıyla yapılan sınavda, bu öğrencilerden sınav ücreti talep edilemeyeceği açıktır” diyerek, sınavdan ücret alınması ile ilgili yürütmenin durdurulması kararı vermişti.
Dava gerekçesinde Anayasa’da yer alan “ilköğretimin kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve devlet okullarında parasızdır” ibaresine atıfta bulunulurken, eğitim hakkının engellenemeyeceğinin de altı çizilmişti. Sınav için alınan ücretlerin Milli Eğitim Temel Kanunu ile MEB Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un bazı maddelerine de aykırı olduğu belirtilerek sınavların, MEB’ın eğitim ve öğretim işlemi olarak düşünüldüğünün altı çizilmişti. Ayrıca dava gerekçesinde MEB Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 2. maddesinin ‘a’ bendinde yer alan “Bakanlığa Bağlı her kademede yer alan öğretim kurumlarının öğretmen ve öğrencilerine ait bütün eğitim ve öğretim hizmetlerini planlamak, programlamak, yürütmek, takip ve denetim altında bulundurmak” ibaresine işaret edilmişti.
Danıştay kararı olmasına rağmen Milli Eğitim Bakanlığı, sınavın adını da değiştirerek “Devlet” ibaresini kaldırarak “Parasız Yatılılık be bursluluk sınavı (PYBS) 2009” adını vererek bu kılavuzun 3.maddesinde sınava başvuracak öğrencilerden 10 (on) TL sınav ücreti alınacağını 27/02/2009 tarihinde açıklamıştı. Sınav ücretinin istenmesin yanlış olduğu hatırlatıldı. Bunun üzerine Milli Eğitim Bakanlığı 23/03/2009 tarihinde yeni bir açıklama yaparak sınav ücreti alınmayacağını duyurdu. Bu duyurusunda;
"2009 Yılı Parasız Yatılılık ve Bursluluk Sınavı (PYBS)ile Yatılı İlköğretim Bölge Okullarına (YİBO) başvuru işlemleri 23 Mart-03 Nisan 2009 tarihleri arasında yapılacaktır. Millî Eğitim Bakanlığı Hukuk Müşavirliği’nin "sınava başvuru yapan öğrencilerden sınav ücreti alınmayacağına dair görüşü" gereği bu yıl başvuru yapan öğrencilerden sınav ücreti alınmayacaktır.
Bu düzenlemeden dolayı 23 Mart 2009 tarihli olarak kılavuz güncellenmiştir." açıklaması yapılmıştır.